Grigoris Afksentiu
Grigoris Pieris Afksentiu (Yunanca: Γρηγόρης Πιερής Αυξεντίου; 22 Şubat 1928 – 3 Mart 1957) Kıbrıs'ta İngiliz egemenliğine karşı savaşan ve Kıbrıs Rumlarınca ulusal kahraman olarak görülen gerilla savaşçısı. EOKA hiyerarşisinde Yeoryos Grivas'tan sonra ikinci sıradaydı. Zidros (Ζήδρος) takma adını kullanırdı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Lisi (günümüzde Akdoğan) köyünde[1] 22 Şubat 1928 günü Pieris ve Antonia Afksentiu çiftinin çocuğu olarak doğdu. Hristala isimli bir kız kardeşi vardı. Lisi İlkokulunda başladığı eğitimine Mağusa'daki Elen Ortaokulunda devam etti. Tanıdıkları tarafından bu dönemde spora meraklı olduğu, özellikle futbola karşı tutku beslediği ifade edildi. Mağusa'nın güçlü kulüplerinden Anortosis'in taraftarıydı.[2]
Sonraları Yunanistan'a gitse de Atina'daki Yunan Askerî Akademisine giremedi. Aralık 1949'da gönüllü olarak Yunan Ordusuna girdi. Mart-Ekim 1950 arasında Siros adasında Piyade Yedek Subay Akademisinde eğitim gördü. Yunanistan-Bulgaristan sınırında teğmen olarak görev yaptıktan sonra Kıbrıs'a dönüp EOKA'ya katıldı.[3]
Yunan Ordusundan 15 Kasım 1953'te terhis edilmesinin ardından döndüğü Kıbrıs'ta ilk olarak taksi şoförü olarak çalışıp babasına yardım etti. Bu sırada nişanlandı.
EOKA'ya katılmasından bir süre sonra Yeoryos Grivas'ın ardından emir-komuta zincirinde ikinci sıraya yerleşti.[4] İlk olarak yakından tanıdığı Mağusa kazasının komutası kendisine verildi.[1] Bu görevi sırasında İkinci Dünya Savaşı'nda kullanılmayan patlayıcıların Britanya Ordusu tarafından atılmış olduğu Mağusa kıyılarından EOKA için patlayıcı temini yapılması fikrini öne sürdü.[1] Çevresindekilerce sevilen biri olan Afksentiu, Grivas tarafından kısa sürede Girne kazası komutanlığına atandı.[5]
1955 baharında Britanya kontrolündeki Kıbrıs Yayın Kurumu ve Lefkoşa elektrik idaresine saldırılar düzenledi. Zidros kod adıyla bilindi, saldırılar nedeniyle Britanya yönetiminin en çok arananlar listesinde en üst sırada yer aldı.[6] Yakalanması için ilk olarak sunulan £250'lik ödül, sonraları £1000'e yükseltildi.[7] Daha sonra Britanya'nın mülkünü patlattığı ifade edilerek bu ödül £5000'e kadar çıkarıldı.[8]
Yakalanması için ödül konulunca Beşparmak Dağları'na çıkıp saklanmaya başladı. Burada EOKA'cılara silah kullanımı ve gerilla taktikleri konusunda eğitim verdi.[9]
Ekim 1955'te, Mareşal John Harding'in Kıbrıs'a gelmesinin ertesi günü, Lefkonuk polis karakoluna saldırdı. Güpegündüz yapılan bu saldırıda karakolun tüm cephaneliğine EOKA tarafından el konuldu. Saldırı önceden planlanmış olsa da mareşalin otoritesine karşı ciddi bir tehdit olarak algılandı, böylece Harding Afksentiu'nun peşine düştü.[10]
Aralık 1955'te Grivas'ın emirleri üzerine Trodos Dağları'na geçti ve Grivas'ın Spilya bölgesindeki sığınağında görev aldı. Böylece Spilya çatışmalarında yer aldı.[11]
Bir muhbir tarafından bulunduğu yerin İngilizlere sızdırılmasının ardından, 3 Mart 1957 günü, Lazanya köyünün Maheras Manastırı yakınlarındaki sığınağının çevresi Britanya askerlerince çevrelendi.[12] İngilizlerin sayıca üstün olduğunu anlayan Afksentiu, adamlarına teslim olma çağrısı verdikten sonra kendisi ölene dek savaştı.[12] İngilizlerin silah bırakma çağrısına "gelin alın" cevabını verdi. Kayıp vermelerine rağmen sığınağı ele geçiremeyen İngiliz kuvvetleri, sığınağı ateşe verdi ve Afksentiu'yu yakarak öldürdü. Ayaklanma korkusu yaşayan İngilizler Afksentiu'nun naaşını Lefkoşa Merkezi Cezaevi avlusunda Mahpus Mezarlar olarak bilinen yere defnetti.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Grivas Memoirs (1964), p. 30
- ^ Xystouris, George. "Memory of Grigoris Afxentiou". Anorthosis FC Official Website. 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
- ^ Papapolyviou, Petros (3 Mart 2006). "Grigoris Afxentiou". Phileleftheros (Yunanca). 3 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2007.
- ^ Grivas Memoirs (1964)
- ^ Grivas Memoirs (1964), p. 34
- ^ "Presidential Commissioner's Office, Heroes from occupied Cyprus (1955 - 1959) / Ayxentiou Grigoris" (Yunanca). 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ "Grivas Memoirs (1964), p. 33
- ^ "Cyprus Bishop's Approach To Disavowal Of Terrorists". The Times Digital Archive. 23 Temmuz 1956. ss. 7; Issue 53590; col D. 6 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2008.
- ^ Grivas Memoirs (1964), p. 54
- ^ Grivas Memoirs (1964), p. 48.
- ^ Grivas Memoirs (1964), p. 54.
- ^ a b Grivas Memoirs (1964), p. 111
- ^ Grivas Memoirs (1964), p. 71
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Memoirs of General Grivas by George Grivas, edited by Charles Foley. Longmans. London. 1964.
