Gustave Bertrand
Gustave Joseph Marie Bertrand (1896, Nice - 1976, Toulon), Fransız askeri istihbaratçı subay. 1932 yılından itibaren Polonya istihbaratıyla beraber Alman Enigma makinesinin şifresinin kırılması için çalışmış ve İngiliz istihbaratçı Alan Turing başkanlığındaki Bletchley Park'daki ekibin şifreleri kırmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Fransız Ordusunda piyade subayı olan Bertrand, I. Dünya Savaşı'na er olarak katıldı. 1915 yılında Çanakkale Savaşı'nda yaralandı ve cephe gerisine çekildi. Savaşın ardından orduda kaldı, 1926 yılında muhabere ve istihbarat alanında çalışmaya başladı. 1930 yılıyla beraber Almanya'nın askeri şifreleme teknikleri üzerine faaliyet gösterdi. Ajan Hans-Thilo Schmidt sayesinde edindikleri belge ve bilgileri Polonya istihbaratıyla paylaşan Bertrand, Binbaşı Gwido Langer ile çalıştı ve önemli başarılar elde etti. II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla beraber artık Binbaşı rütbesinde olan Bertrand, Paris'in hemen dışında kurduğu büroda istihbarat çalışmalarına devam etti. Fransa'nın işgalinin ardından çalışmalarını Vichy Fransası topraklarında yasa dışı şekilde devam ettirdi. Nazilerle işbirliği halindeki Vichy Fransasında İngiliz istihbaratıyla temas etmeye çalışan Bertrand, 5 Ocak 1944'te Naziler tarafından yakalandı. Almanlar, Bertrand'ın kendileri için çalışmasını teklif etti. Bertrand teklifi kabul etmiş gözükür ve sanki hiçbir şey olmamış gibi İngiliz ajanıyla buluşmak üzere yola çıktı. Bu sırada kendi personeline durumunu bildiren şifreli bir mesaj bırakmayı başardı, kendisi de Almanlardan kaçarak saklanmaya başladı. Normandiya Çıkarması'ndan dört gün önce 2 Haziran 1944 günü Bertrand ve eşi, Westland Lysander tipi bir uçakla İngiltere'ye kaçırıldı. Derhal Hertfordshire county'de faaliyet gösteren Polonyalı istihbaratçılarla çalışmaya başladı. Enigma şifrelemesinin analizinde önemli katkıları olmuştur. Savaşın ardından 1950 yılında Fransız askeri istihbaratından ayrıldı ve Fransa'nın güneyindeki Théoule-sur-Mer kentinin belediye başkanı oldu.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Theoule-sur-Mer kentinin Wikipedia maddesindeki liste 8 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) 15 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
