Hân el-Halîlî (roman)

Hân el-Hâlîlî (Arapça: خان الخليلي), Nobel ödüllü ünlü Mısırlı yazar Necib Mahfuz'un en meşhur romanlarından biridir. Necib Mahfuz, Hân el-Halîlî'yi 1940 yılında yazmaya başlamış, 1941 senesinde tamamlamıştır. Ne var ki neşri ancak 1946 yılında gerçekleşebilmiştir. Eser ismini Kahire şehrinin eski muhitlerinden biri olan Han el-Halili'den almaktadır. Roman, Türkçeye Bedrettin Aytaç tarafından çevrilmiştir.

Konu

Hân el-Halîlî romanı, özellikle Necib Mahfuz'un kullandığı psikanalitik yaklaşımlarla dikkat çekmektedir. Kurgu, genel itibarıyla romanın baş kahramanı olan Ahmet Akif üzerinden şekillendirilmiştir. Mahfuz, eseri kaleme alma sürecinde, Ahmet Akif başta olmak üzere romanın pek çok karakterini şekillendirirken, Freud'un kuramlarından istifade etmiştir. Ahmet Akif karakteri, bastırılmış ve ihmal edilmiş bir kişilik olarak sunulmaktadır. Ahmet Akif'in annesi, babası, kardeşi ve çevresindeki diğer insanlarla ilişkileri konu edilmekte, karakterin mevcut şahsiyetinin nasıl şekillendiği okuyucuya ustaca yansıtılmaktadır. Roman boyunca ana karakterin ve ailesinin başından üzücü olaylar geçmektedir ve II. Dünya Savaşı esnasındaki Mısır'dan güzel bir portre sunulmaktadır. Necib Mahfuz'un bu romanında, bazı sembolik kullanımlara da tesadüf edilmektedir.

Konuyla ilgili yayınlar

Bedrettin Aytaç, "Necib Mahfuz'un Hanu'l-Halili Adlı Romanı Üzerine Bir İnceleme", Gündoğan Edebiyat 19 (1997) 37-53.

Necip Mahfuz, Han el-Halili (Bedrettin Aytaç, çev.). İstanbul: Hit Kitap, 2011.

Ahmet Kazım Ürün, Çağdaş Mısır Romanında Necîb Mahfûz ve Toplumcu Gerçekçi Romanları. Erzurum: Basılmamış Doktora Tezi, 1994.

Esat Ayyıldız, Necîb Mahfûz’un Hân el-Halîlî Adlı Romanındaki Psikanalitik Yaklaşımlar, Filoloji Alanında Yeni Ufuklar, Ankara: Gece Kitaplığı, 2019. s. 77-99.