Hâr-ı Bülbül (sembol)
Hâr-ı Bülbül (sembol) - Hâr-ı Bülbül çiçeği şeklinde bir sembol. Azerbaycan'da 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda ölen askerlerin anısının sembolü olarak kabul edilmektedir.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Azerbaycan'da, Hâr-ı Bülbül adı verilen bitkinin bilimsel adı Ophrys caucasica veya Ophrys mammosa'dır. Muhtemelen Azerbaycan'da her türlü ofris bitkisi bu isimle anılmaktadır. Şuşa ve çevresinde yaygın olduğundan,[2] daha çok Karabağ ile ifade edilmektedir.
Karabağ savaşının başlangıcından bu yana, Har-ı Bülbül Azerbaycan halkının mücadelesinin sembolü haline geldi. Karabağ'ın işgalinden sonra, Har-ı Bülbül hasret ve ayrılık sembolü olmuştur.[1]
Hâr-ı Bülbülden eski Türk mitlerinde de yaygın olarak bahsedilmektedir. Hüzünlü bülbül, eski Türk mitolojisinde savaşta ağır şekilde yaralanan bir askerin son umudu olarak biliniyordu. Eski Türk efsanesinde Hâr-ı Bülbülden bahsedilmiştir. Efsanede Hâr-ı Bülbül Oğuz Han'ın alplerinden (şehit savaşçısı) birinin son nefesinde göğsünde taşıdığı bülbülün kanlı gömleğinden yırtıp, sevgilisi Aybüke'ye gönderdiği mektupla sembolize edilir.[3]
Kırgız yazar Erlan Jurabekov'un "Jarhi Bülbül" hikâyesinde eski Türk mitolojisine geniş yer veriyor.[3]
Azerbaycan edebiyatında ise Kacar şahlarının sarayında hayatının sonuna kadar yaşamaya mecbur olan Karabağ Hanı`nın kızı Şuşa`lı Ağabeyim Ağa Cevanşir aşağıdaki dörtlüyü yazmıştır.[4]
"Vatan bağı" al-elvandır,
Yok üstündü Hâr-ı Bülbül.
Neden her yerin elvandır,
Köksün altı sarı, bülbül.
Sembole dönüşme
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Eylül - 10 Kasım 2020 tarihleri arasında süren 2020 Dağlık Karabağ Savaşın'da şehit olanların anısına, Hâr-ı Bülbül'ün simgesi sosyal medyada çokça paylaşıldı. Hâr-ı Bülbül rozeti savaş sembolü haline geldi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Səsin gəlir, XARI BÜLBÜL ! – "Ordumuzun zəfər simvoludur"". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020.
- ^ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- ^ a b "Əfsanədən Zəfərə - Xarı bülbül Qələbə simvoluna necə çevrildi..." 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020.
- ^ "Azərbaycan qadın şairləri antologiyası", Bakı: "Avrasiya press", 2005. səh.28-29.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şuşa'nın sembolü Harı Bülbül için yazılmış Azerbaycan şarkısı Kaynak: Şuşa'nın sembolü Harı Bülbül için yazılmış Azerbaycan şarkısı 23 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hâr-ı Bülbül çiçeği nedir? Sadece Şuşa'da yetişiyor! 3 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Harı Bülbül - Sembolü