Hüsrev ü Şirin (Kutb)

Bu madde Kutb mahlaslı ozan tarafından çevrilmiş mesnevi hakkındadır. Şeyhî tarafından kaleme alınmış aynı isimli mesnevi için Hüsrev ü Şirin (Şeyhî) sayfasına bakınız. Türk ve İran edebiyatında mesnevilerde işlenen öykü hakkında genel bilgi için Hüsrev ü Şirin sayfasına bakınız.

Hüsrev ü Şirin mesnevisi, 14. yüzyılda Harezm Türkçesiyle yazılan bir yapıttır.

Kutb mahlaslı bir ozan tarafından Nizami'nin aynı addaki mesnevisinin Türkçe 'ye çevirisi olup tek yazma nüshası Fransa'nın başkenti Paris'te Bibliotheque Nationale'de bulunmaktadır.

Bu nüsha Kutb tarafından çıkarılışından 42 yıl sonra 1385 yılında Berke Fakih adlı Kıpçak bir fıkıh bilgini tarafından İskenderiyede Altın Boga adına el yazısıyla kopyalama yapılmıştır. Ozan Kutb 'un bu yapıtı Altın Orda hükûmdarı Tini Bek Han ile karısı Melike hatun adına 1341 yılında çeviri yapılmıştır.

Yapıt 4.370 beyitten oluşmaktadır. Kutb yapıtına yer yer kendi çevresinden de katkılar yapmıştır. Kutb'un Hüsrev ü Şirin'i Türk yazınında yazıldığı belirlenen 21 Hüsrev ü Şirin ya da Ferhat ü Şirin mesnevisinin ilki olup bu değerli yapıtın yazarı Kutb hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz.14. yüzyılda Kutb'un bu yapıtı Türkçeye çevirmesi önemli bir hadisedir.

Çünkü böyle bir aşk mesnevisini Türkçe anlatmakla o dönem Türkçesinin tüm olanaklarını ortaya koyan Kutb dil hazinesinde bulunup da yazı diline geçmemiş birçok Türkçe sözcüğü de Türk yazınına kazandırmıştır. Kutb'un Hüsrev ü Şirin adlı yapıtı zengin bir Türkçe sözcükler sözlüğüne sahiptir.

Kaynakça

• Harezm Türkçesi Doç.Dr.Recep Toparlı, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları
• Harizmi Muhabbetnamesinin İki Yeni Yazma Nüshası Üzerine Osman Sertkaya, Türkiyet Mecmuası
• Kutb'un Hüsrev ü Şirin'i ve Dil Hususiyetleri Necmettin Hacıeminoğlu, İstanbul 1968