Haim Weizmann
| Haim Weizmann | |
|---|---|
| |
| 1. İsrail devlet başkanı | |
| Görev süresi 17 Şubat 1949 - 9 Kasım 1952 | |
| Başbakan | David Ben-Gurion |
| Yerine gelen | Yitzhak Ben-Zvi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 27 Kasım 1874 Motal, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Kasım 1952 (77 yaşında) Rehovot, İsrail |
| Milliyeti | Yahudi |
| Evlilik(ler) | Vera Weizmann |
| Bitirdiği okul | Darmstadt Teknik Üniversitesi Berlin Teknik Üniversitesi |
| Dini | Yahudilik |
| İmzası | 
|
Haim Azriel Weizmann (27 Kasım 1874 – 9 Kasım 1952), Rus İmparatorluğu doğumlu Yahudi siyonist lider, biyokimyacı, politikacı ve İsrail'in ilk Devlet Başkanı. Siyonizmin önemli liderlerinden biri olarak, modern İsrail Devleti’nin kurulmasında kilit bir rol oynadı. Motal kasabasında doğan Weizmann, eğitimini Almanya ve İsviçre’de tamamladıktan sonra bir biyokimyacı olarak, kimya alanında Endüstriyel fermantasyon ve "Weizmann süreci" olarak da bilinen Aseton-bütanol-etanol fermantasyonu (ABE)[1] gibi önemli buluşlara imza attı.[2]
Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere için aseton üretimi sürecini geliştirerek Britanya hükûmetiyle güçlü bağlar kurdu. Siyonist hareketin diplomatik yüzü olarak, 1917'de yayımlanan Balfour Deklarasyonu'nun hazırlanmasında etkili oldu. Paris Barış Konferansı'nda ve Filistin'de Yahudi yerleşimi için yürütülen müzakerelerde önemli görevler üstlendi.[2][3]
1920'de Dünya Siyonist Teşkilatı'nın başkanı seçildi ve Filistin'de İbrani Üniversitesi'nin kurulmasına öncülük etti. İkinci Dünya Savaşı sonrasında İsrail'in bağımsızlık sürecine katkıda bulundu ve 1949'da ülkenin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Bilim ve siyaseti birleştiren Weizmann, aynı zamanda biyokimya alanında çalışmalarıyla tanınır. Weizmann Enstitüsü'nün kurulmasına öncülük eden Weizmann, 1952'de öldü.[3]
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Weizmann, 1874 yılında Rus İmparatorluğu'nun Belarus bölgesindeki Pinsk kentinde doğdu. 1892-1899 yılları arasında Darmstadt ve Charlottenburg Üniversiteleri'nde öğrenim gördü. Freiburg Üniversitesi'nden kimyager olarak mezun oldu. Cenova ve Manchester Üniversiteleri'nde kimya okutmanlığı yaptı. İngiltere'deyken bakteriyel fermantasyon alanında kendisine ün getiren çalışmalar yaptı. Endüstriyel Fermantasyon'un babası olarak adlandırıldı. Aseton üretmeye yarayan Weizmann organizmasını buldu. Aseton üretimi haklarını bir şirkete devretti. 1916-1919 yılları arasında İngiliz Deniz Kuvvetleri Laboratuvalarının direktörü oldu.
Weizmann 1897 yılındaki ilk Siyonist Kongresi'ni kaçırmıştı ancak diğerlerinde bulundu. İsrail Devleti'nin kuruluşunda önemli rol oynayan Balfour Deklarasyonu'nun yayımlanması için uğraştı. 3 Ocak 1919 tarihinde Irak Kralı Faysal bin Hüseyin ile beraber Ortadoğu'da Arap-Yahudi ilişkilerini kurmayı amaçlayan bir anlaşma imzaladı. 1920-31 ve 1935-46 yılları arasında Siyonist Hareket başkanlığı yaptı. 1934 yılında büyük uğraşları sonunda bir İbrani zengin olan İsrael Sieff'in ölen oğlu adına Daniel Sieff Araştırma Enstitüsü açıldı. Organik kimya alanında özellikle uğraş veren Weizmann'ın ismi 1949 yılında bu enstitüye verildi.
Devlet başkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail'in kurucularındandır. İsrail Devleti'nin ilk başkanıdır. ABD'den İsrail'in kuruluşu için destek isteyen Weizmann 1948 yılında İsrail Devlet Başkanlığına seçildi. Bu görevi 1952 Kasım ayında ölene dek sürdürdü ve ölümünden sonra naaşı kurduğu enstitünün bahçesine gömüldü.
Özel yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Haim Weizmann, Vera Weizmann ile evli ve iki çocuk babasıydı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mark R. Wilkins and Hasan Atiye (2012). "Fermentation". In Nurhan Turgut Dunford (ed.). Food and Industrial Bioproducts and Bioprocessing. Wiley. p. 195. ISBN 9781119946052.
- ^ a b "Chaim Weızmann (1872-1952)". Atatürk Ansiklopedisi. 17 Ocak 2025. 19 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025.
- ^ a b Greilsammer, İlan (2021). Siyonizm. Ergüden, Işık tarafından çevrildi. Dost Kitabevi. ss. 51-55. ISBN 978-975-298-306-9. 6 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2025.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: ' |
İsrail devlet başkanı 1948 - 1952 |
Sonra gelen: Yitzhak Ben-Zvi |
 | Geçici Devlet Konseyi Başkanları |
|
|---|---|---|
| Devlet Başkanları |
| |
- 1874 doğumlular
- Belarus doğumlular
- 1952'de ölenler
- İsrail devlet başkanları
- İsrailli kimyagerler
- Manchester Üniversitesi öğretim üyeleri
- İsrailli Siyonistler
- Yahudi bilim insanları
- Yahudi mucitler
- İsrail'de ölenler
- İsrail'de defnedilenler
- Kordit
- Berlin Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler
- Darmstadt Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler