Haleakala Dağı

Haleakala Dağı
	Haleakala Dağı zirvesindeki Haleakala krateri.jpg
En yüksek noktası
Yükseklik	3,055 m
Çıkıntı	3,055 m
Yalıtılma	121,39 kilometre (75,43 mi)
Koordinatlar	20°43′05″K 156°15′00″B / 20.71806°K 156.25000°B
Jeoloji
Kayaç yaşı	1 milyon yıl
Tırmanma
En kolay rota	Motorlu vasıta yolu

Haleakala Dağı; (İngilizce: Mount Haleakala veya East Maui Volcano; Hawaii dili:Mauna Haleakalā1) ABD'de Büyük Okyanus içindeki adalardan oluşan Hawaii eyaletindeki Maui Adası'nda bulunan ve bu adanın arazisinin %75'ini kapsayan, uyuyan eski masif "kalkan (shield) tipinde" bir volkan dağı.

Maui adasının batı kısmı Batı Maoui Dağlar ile kaplıdır. Haleakala Dağı'nın en yüksek zirvesi "Puʻu ʻUlaʻula (Kırmızı Tepe)" olup bunun rakımı 3.055 m olmaktadır. Bu zirveden, 11,25 km uzunlukta, 3,2 km genişlikte ve yaklaşık 800 m derinlikte olan bir çöküntü, Haleakala volkan krateri, görülmaktedir. Bu krater içinde (büyük kül konileri gibi) volkanik özellikler haricinde hemen hemen hiçbir bitki örtüsü bulunmamaktadır ve krateri çevreleyen kenarlar çok diktir.

Efsane ve etimoloji

Haleakala Hawai dilinde "güneşin evi" anlamına gelmektedir. İlk Hawaiililer Haleakala ismini tüm dağ masifine vermişlerdir. Daha sonra bu isim krater ve etrafındaki duvar tepeleri zirve ve doruklarının ismi olarak kabul edilmiştir. Günümüzde krater duvarındaki Kaupa Açıklığı'nın güney-batı kenarında bulunan bir zirveye de Hakeakala adı verilmektedir.

Hawai folkloruna göre Haleakala krateri yarı-tanrı olan Maui'nin anne-annasının evidir. Yarı tanrı Maui günün daha uzun olmasını istemekteydi. Bunun için güneşi eline geçirdi. Anneannesinin evi olan Haleakakl kraterinde onu tutukladı. Böylece onun gökyüzünde yol almasını geciktirdi.

Astrofizik araştırmalar

Haleakal Dağı'nın zirvesinde havanın gayet açık, kuru ve hareketsiz olması; rakımın yüksek olması ve büyük şehir gece ışıklarından gayet uzak olması dolayısıyla yeryüzü teleskopları için araştırma yapmak için bu dağın zirvesi gayet elverişli bir mevkii olduğu kabul edilmiş ve bu dağın üzerinde gayet önemli astronomik ve astrofiziksele gözlem yapmak için bir "bilim şehri" geliştirilmiştir. Bu "bilimsel şehir" gözlemsel mevkindeki bilimsel araştırma için binaları ve gözlem evleri bulunan kurumlar arasında ABD Savunma bakanlığı, Hawaii Üniversitesi, Smitsonian Enstitüsü, ABD Hava Gücü, Fededaral Havacılık İdaresi ve diğer kurumlar bulunmaktadır.