Hanlar Ağa Cevanşir
| Hanlar Ağa Cevanşir | |
|---|---|
| Doğum | 1775 Şuşa, Karabağ Hanlığı |
| Ölüm | 11 Kasım 1832 Şuşa, Rus İmparatorluğu |
| Bağlılığı |  Rus İmparatorluğu |
| Branşı | Süvari |
| Rütbesi | Albay |
| Akrabaları | Cavanşirler |
Hanlar ağa Sarıcalı Cevanşir (Azerice: Xanlar ağa Sarıcalı-Cavanşir; 1775 – 1832), Azerbaycanlı asıllı Rus devlet adamı, albay. Yedinci Karabağ Hanı İbrahim Halil Han'ın oğluydu.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1775'te Şuşa'da doğmuş olan Hanlar ağa Sarıcalı Cevanşir İbrahim Halil Han'ın Avarlı Bike Hanım'dan oğlu olmuştur.[2] Tsitsianov'un raporuna göre, Kasım 1805'te 30 yaşındaydı.[3]
Mayıs 1805'te babası tarafından Karabağ Hanlığı'nın Rus yönetimine devredilmesine ilişkin Kürekçay Antlaşmasının imzalanmasından sonra, Hanlar Ağa, Başkomutan General Tsitsianov'un önerisiyle 8 Temmuz 1805 tarihli kararnamesi ile albaylığa terfi etmiştir.[4]
Hanlar Ağa, 27 Mayıs 1806'da, Yarbay Lisaneviç'in korucuları tarafından kamplarına yapılan bir saldırı sırasında öldürüldüğünde babasının yanındaydı. "Bu beklenmedik olaydan korkan" Hanlar Ağa Kaçar İmparatorluğu'na kaçmış, burada yeni başkomutan General Kont Gudoviç'in Tiflis'e gelişine kadar kalmıştır. Yeni başkomutan Hanlar Ağa, kardeşi Mehdikulu Han Cevanşir aracılığıyla "hem af dilemiş, hem de Karabağ'a dönmek için izin istemiştir". Başkomutan onu affettiğini açıklamış, buna göre Hanlar Ağa hemen Karabağ'a dönmüştü ve 16 Nisan 1807'de yeminini yenilemiştir. O günden itibaren maaşı albay rütbesine geri yüklenmiştir.[5][6]
Albay Hanlar Ağa'nın 1823'e kadar Karabağ Hanlığı'ında iki vergi mükellefi unvanı vardı. Bu unvan ve ayrıcalıklardan doğan gelir 1823'te değiştirilmiştir. General Yermolov'un emrine göre, bu gelirler yerine ona hazineden ödenmeye başlanmıştır. Ayrıca, Aralık 1822'de Han'ın iktidarı kaldırıldığı sırada, Albay Hanlar Ağa'nın 10 köy ve kampı vardı ve bunların miras hakları da Rus hükümeti tarafından kendisine bırakılmıştı. 1832'de ölümünden sonra bu mülk (emekli maaşı hariç) üvey kardeşi Ahmet Ağa'ya geçmiştir.[7]
Albay Hanlar Ağa ve akrabaları, 948 ailenin (578 vergi mükellefi, 370 mükellefi) yaşadığı 20 köy ve oymağa sahipti. Ailelerin büyük çoğunluğu, yani 869'si (%91.67) Müslüman ve 79'u (%8.33) gayrimüslimdi.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Chingizoglu 2015.
- ^ Berge 1866, s. 695—696.
- ^ Berge 1868, s. 725—726.
- ^ Berge 1868, s. 712—713.
- ^ Chingizoglu 2015, s. 352.
- ^ Berge 1869, s. 346.
- ^ Berge 1874, s. 856—858.
- ^ Description of the Karabakh province, compiled in 1823 by order of the chief administrator Yermolov, the actual state councilor Mogilev and colonel Yermolov 2nd. Tiflis. Printing house of the administration of the Viceroy of the Caucasus. 1866. // State Historical Archive of the Republic of Azerbaijan. f. 24, op. 1, d. 142
Bibliografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1874. s. 957.
- Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1869. s. 767.
- Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1868. s. 1238.
- Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. Tiflis. 1866. s. 827.
- Cavanşir eli: Sarıcalı oymağı. Baku. 2015. s. 351-352.