Haputlular
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Haputlular[1][2] (Azerice: Haputlular), Kafkasya'da Azerbaycan'ın kuzey kesimlerinde yerleşik halk. Kafkasya'nın yerli halklarından biridir. Azerilerin parçası, Azerbaycan'ın aborigen nüfusu, etnik azınlıklarından olan Şahdağ halkları′ndan biridir. Konuştukları dil Haput dili olarak adlandırılır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Haputlular'ın yaranma tarihi belli değildir. Ama çok eski olduğu bellidir. Özellikle yaşadıkları Haput köyü Azerbaycanın en eski yerleşim yerlerinden biridir.
Uzun yıllar gidiş-gelişin zor olduğu mekanlarda yaşayan Haputlular'ın diğer Şahdağ halkları gibi çağdaş günümüze kadar kendi varlıklarını koruyup saxlamalarının temel nedeni, işte başka uluslarla bütünleşme olmamalarıdır. Fakat buna rağmen, diğer Şahdağ halkları gibi Haputlular'da hiç de Azerbaycan'da ve dünyada cereyan eden başlıca küresel olaylardan dışında kalmamış, ülkenin diğer halkları kadar bu olayların taraf olmuş ve sorunların çözümüne katkıda bulunmakla birlikte, bu sorunların yarattığı fesatlardan da kendi nasiplerini almışlar.[3]
Diğer Şahdağ halkları gibi Haputlular'da Birinci ve İkinci Dünya savaşlarında, ayrıca Karabağ Savaşı′nda yer almıştır. Savaşların diğer katılımcıları gibi onlar da ağır kayıplara uğramış, vatanın özgürlüğü uğruna canlarını feda etmişlerdir. Özellikle, 1941-1945 yıllarında yaşanan Büyük Vatanseverlik Savaşı Haputlular'ın demografik gelişimine ciddi etkilemiştir. Öyle ki, özellikle Kuba - Kusar - Şabran bölgesinde 1941 yılının Ekim ayında düzenlenen 223 saylı divizyonun yönetiminde savaşa yollanmış yüzlerce Haputlular'ın çok büyük çoğunluğu cepheden kendi öz yurtlarına dönmemiştir. Fakat onların savaşta katılımı konusunda yeterli bilgi toplamak çok zordur. Bunun temel nedenleri şimdiye kadar bu alanda hiçbir temel araştırmanın aparılmamasıdır. Özellikle de Haputlular'ın kendilerinin konuyu araşdırmaması bu alanda gerçeklerin ortaya çıkmaması ile sonuçlanmış ve boşluklarla görülen bir düzlem yaratmıştır.[3]
Haputlular'ın büyük çoğunluğu Azerbaycan'ın kuzeyinde, Kuba, Haçmaz, Kebele, İsmayıllı rayonları toprağında toplu bir halde, Bakü, Sumgayıt şehirlerinde yaşarlar. Rusya'da ve diğer birkaç ülkede de Haputlular bulunmaktadır. Haput dilini hala günlük yaşamda konuşurlar. Kendi genelen ve göreneklerini hala sürdürmektedirler.
Haputlular bugün de Azerbaycan Cumhuriyeti'nin sosyal-siyasal, ekonomik ve kültürel yaşamının tüm alanlarında, mümkün olduğu kadar yakından katılıyorlar.
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Haputlular Haput dili′nde konuşuyor.
Dinleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Haputlular VII yüzyıldan sonra müslümandırlar. Ayrıca Haput köyünde birçok dinî anıtlar vardır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Большая Энциклопедия в 62 томах: Хапутлинцы". 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2011.
- ^ "Хапутлинцы. www.terra.su". 17 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2011.
- ^ a b T.Ə.Paşazadə. «Böyük Vətən Müharibəsində və digər müharibələrdə Şahdağ хalqlarının iştirakının öyrənilməsi problemləri». «Böyük Vətən Müharibəsində qələbənin təmin olunmasında Azərbaycan хalqının rolü» mövzusunda keçirilmiş Respublika Elmi Konfransının Materialları, Sumqayıt Dövlət Universiteti, Sumqayıt, 7 may 2010, s. 89 (Azerice)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Хапутлинцы. www.terra.su17 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Большая Энциклопедия в 62 томах: Хапутлинцы
- Российский Этнографический музей: Толковый словарь: Хапутцы 16 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Azsaylı xalqlar: hapıtlar. xalqcebhesi.az
 | Etnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |