Hatepe patlaması
| Hatepe patlaması | |
|---|---|
 Hatepe patlamasının üç ana ağzı, Taupo Gölü'nün şu anki güneydoğu kıyısına paralel olarak dökülmüştür. | |
| Volkan | Taupo Gölü |
| Tarih | yaklaşık MS 180 |
| Tür | Ultra Plinian |
| Konum | Taupo Gölü, Yeni Zelanda 38°49′G 175°55′D / 38.817°G 175.917°D |
| VPİ | 7 |
| Sonuç | Yerel bitki örtüsü yok oldu, Taupo Gölü genişledi, Waikato Nehri taştı. |
Hatepe patlaması, Taupo Gölü'nün MS 180 yılında meydana gelen patlamasına verilen isimdir. Hatepe Plinian ponza tefra tabakasından ötürü bu adı almıştır[1] ve bazen Taupo patlaması olarak anılmaktadır. Son 20 bin yıl içinde Yeni Zelanda'da gerçekleşen en büyük patlama olarak kabul edilir. VEI 7 patlama olarak sınıflandırılan patlama sonucu 120 kilometreküplük bir fışkırma meydana geldi ve bunun 30 kilometreküpü ise ilk birkaç dakikada fışkırtıldı.[2] Böylece, son 5000 yılda meydana gelen en şiddetli patlamalardan biri olmuştur ve M.Ö. 2. bin yıldaki Minoan patlaması, Paektu Dağının 946'daki patlaması ve Tambora Dağı'nın 1815'teki patlaması ile karşılaştırılabilir. Ortaya çıkan kül, gökyüzünü Roma ve Çin üzerinden kırmızıya çevirdi.[3]
Patlamanın aşamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Patlama birkaç aşamadan oluşmuştur. Patlayan magmanın tekdüze uyumuna rağmen zayıf freatomagmatizm, Plinian patlamaları ve devasa piroklastik akış da dahil olmak üzere çok çeşitli patlama şekilleri ortaya çıkmıştır. Rhyolitik lav kubbeleri birkaç yıl veya on yıllar sonra haddelenmiştir, böylece Horomatangi resifleri ve Waitahanui yığını meydana gelmiştir.[4]
Hatepe patlaması, 26.500 yıl önce meydana gelen ve çok daha büyük olan Oruanui patlaması sonrasında oluşan gölü daha da genişletti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Talbot, J.P.; Self, S.; Wilson, C. J. N. (1994). "Dilute gravity current and rain-flushed ash deposits in the 1.8 ka Hatepe Plinian deposit, Taupo, New Zealand". Bulletin of Volcanology. 56 (6–7). ss. 538-551. Bibcode:1994BVol...56..538T. doi:10.1007/BF00302834.
- ^ "Taupo—Eruptive History". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2008.
- ^ Wilson, C.J.N.; Ambraseys, N. N.; Bradley, J.; Walker, G. P. L. (1980). "A new date for the Taupo eruption, New Zealand". Nature. 288 (5788). ss. 252-253. Bibcode:1980Natur.288..252W. doi:10.1038/288252a0.
- ^ Houghton, B.F. (2007). Field Guide—Taupo Volcanic Zone 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lake-floor relief map 22 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dave Rowe Gavin; James Gavin Macaulay; Ude Shankar (Ekim 2002). "Volume 10: High-tech Tools for Tackling Fisheries Problems in Lakes". 2 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
