Hayber-1
Hayber-1 (Arapça: خيبر-1), aynı zamanda Khyber-1, M-302,[1] veya B-302[2] olarak da bilinen Suriye yapımı bir 302 mm'lik[3] güdümsüz topçu roketidir. En iyi Hizbullah tarafından 2006 Lübnan Savaşı sırasında kuzey İsrail'deki hedeflere karşı kullanılmasıyla bilinir ve Suriye İç Savaşı'nda da kullanılmıştır. Esasen Çin WS-1 roketinin bir klonudur.[1]
Hayber-1 önemlidir çünkü roketin 100 km'lik menzili,[4][5] Hizbullah roket gücünün çoğunu oluşturan BM-21 Grad roketlerinden daha uzundur. Suriye tasarımı benzersiz bir fırlatıcı ve muhtemelen bir misket bombası[6] veya parçalanma savaş başlığı kullanıyor.[7][8] Roket, sabit kuyruk yüzgeçlerinden kolayca tanınabilir.
Roket genellikle İran'ın[9][10] Fajr-3[7] veya Fajr-5 roketlerinin bir çeşidi olarak yanlış tanımlanır.[11]
Kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Roketin ilk kullanımı, 2006 Lübnan Savaşı sırasında İsrail'in Afula kentine ateşlenmesiydi. Ağustos 2006'nın başlarında, Hayber-1 roketlerinin Lübnan sınırının yaklaşık 70 km güneyindeki Bet Şean,[12] Hadera,[13] ve İsrail'in üçüncü büyük şehri Hayfa'yı vurduğu belirtilmiştir.[14]
İran, Hayber-1 roketini Gazze'ye de göndermeye çalıştı.[1]
Adın kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Hayber, bir zamanlar Arabistan'daki en büyük Yahudi yerleşimi olan Medine'nin yaklaşık 95 mil doğusunda bir vahadır. Adı, 629 yılında Muhammed ile takipçileri ve yerleşimde yaşayan Yahudiler arasında olan Hayber Savaşı'nın bir hatırlatıcısı olarak seçilmiştir. Roketin adı ilk olarak 28 Temmuz 2006'da Hizbullah lideri Hasan Nasrallah tarafından El-Menar televizyon kanalında yaptığı bir konuşmada açıklandı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2006 Lübnan Savaşı
- Hayber-1'in dayandığı Weishi roketleri[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Assessment of the Khaibar-1 Rockets Captured by the IDF". Armament Research Services. 12 Mart 2014. 11 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "armamentresearch.com" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ William M. Arkin, Divining Victory: Airpower in the 2006 Israel-Hezbollah War (2007) p. 35 978-1585661688
- ^ "Hezbollah's Rocket Blitz - by David Eshel". Defense Update. 29 Ekim 2006. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013.
- ^ "Police: Missile fired at Hadera - Israel News, Ynetnews". Ynetnews.com. 20 Haziran 1995. 17 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013.
- ^ "'Hezbollah has long-range surface-to-air missiles'". Jpost.com. 19 Ocak 2012. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013.
- ^ "302mm Khaibar (M-302)". Foundation for Defense of Democracies. 28 Ekim 2013. 11 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b William M. Arkin, Divining Victory: Airpower in the 2006 Israel-Hezbollah War (2007) p. 34 978-1585661688 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "auto19" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Civilians under Assault: Hezbollah'ss Rocket Attacks on Israel in the 2006 War: Hezbollah's Arsenal". Human Rights Watch. 24 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Anthony H. Cordesman, Martin Kleiber. Iran's Military Forces and Warfighting Capabilities (2007) 978-0-89206-501-1 p. 60-61
- ^ "The Missiles of August". 9 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Rocket Artillery Reference Book (PDF). Norwegian Defence Research Establishment (FFI). 30 Haziran 2010. ISBN 978-82-464-1829-2. 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ "JPost | French-language news from Israel, the Middle East & the Jewish World". Fr.jpost.com. 15 Ekim 2013. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013.
- ^ "For first time: Hizbullah targets Hadera area - Israel News, Ynetnews". Ynetnews.com. 20 Haziran 1995. 29 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2012.
- ^ "Record number of rockets hit north; 80 hurt - Israel News, Ynetnews". Ynetnews.com. 20 Haziran 1995. 15 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2012.
- ^ "Hamas firing long-range M-302 rockets at Israel, capable of 150-km distance". Haaretz. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.