Hayder
| Hayder | |
|---|---|
| Kırım Hanı | |
| Hüküm süresi | 1456 |
| Önce gelen | I. Hacı Giray |
| Ölüm | 1487 |
| Defin | Zincirli Medrese, Bahçesaray |
| Hanedan | Giray Hanedanı |
| Babası | I. Hacı Giray |
| Dini | Sünni İslam |
Hayder veya Haydar (Kırım Tatarcası: Ayder, حيدر), I. Hacı Giray'ın oğludur. 1456'da Kırım Hanlığı tahtına oturmuştur.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğum tarihi tartışmalı olup, ölüm tarihi 1487 yılıdır. 1456 yılında babasına isyan ederek, kısa bir süre hanlığı eline geçirerek Kırım tahtını zaptetmiştir. Asi olarak kabul edildiği için diğer hanlardan farklı olarak Han veya Giray unvanı ile anılmaz. I. Mengli Giray iktidara geçince ağabeyi Hayder'i Cenevizlilere ait Sudak kalesine hapsetmiştir. Hanlığı bir yıldan kısa sürmüştür.
1475 yılında Osmanlı İmparatorluğunun Kırım'ı fethi üzerine Hayder Kiev'e ve Polonya'ya kaçmak durumunda kaldı. 1479'da Kırım tahtında bulunan kardeşi Nur Devlet Han'ın Polonya ve Litvanya üzerine sefer düzenlemesi ile birlikte Moskova'ya kaçarak Moskova Büyük Dükü III. İvan'a sığındı. III. İvan onu bilinmeyen bir nedenle Moskova'nın kuzeyine sürgüne gönderdi.
1487 yılında Rusya'nın Kuzey Bölgesinde bulunan Vologda Oblastı’da Kirillo-Belozersky'da sürgünde öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ülküsal, Müstecip (1980) Kırım Türk - Tatarları (Dünü - Bugünü - Yarını), İstanbul:Baha Matbaasi
- Howorth, Henry Hoyle (1880) History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century Patt 2 Division 1), Londra:Longman Green & co. History of the Mongols, from the 9th to the 19th century
- "Hansaray" websitesinde Giray Hanedanı Kırım Hanları (İngilizce)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: I. Hacı Giray |
 Kırım Hanı 1456 |
Sonra gelen: I. Hacı Giray |
| 15. yüzyıl | | |
|---|---|---|
| 16. yüzyıl | ||
| 17. yüzyıl | ||
| 18. yüzyıl | ||
 | Hükümdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |