Heinrich Marx
Heinrich Marx (15 Nisan 1777, Saarlouis – 10 Mayıs 1838, Trier), bir avukat ve sosyalist filozof Karl Marx'ın babasıydı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Heinrich Marx, Herschel Mordechai adıyla Marx Levy Mordechai (1743–1804) ve Eva Lwow'un (1753–1823) çocuğu olarak doğdu. Heinrich Marx'ın babası daha sonra büyük ağabeyinin devam ettireceği gibi Trier hahamıydı.[1]
Heinrich Marx 1814'te avukatlık yetkisi kazandı ancak Napoleon'un 1815'te Waterloo Muharebesi'inde yenilmesi nedeniyle Ren Bölgesi daha gevşek Fransız yönetimi yerine daha baskıcı Prusya Krallığı'nın kontrolüne geçti.[1] Prusya kralların kutsal hakları üzerine kurulmuş Hristiyan bir devletti ve siyasal liderlik açısından etkili Hristiyan kiliseleri vardı.[1] Fransızlar tarafından uygulamaya geçirilmeyen 1812 tarihli bir ferman ile, Yahudilerin tüzel ve resmî görevlerde bulunmayacaklarının açıklanması Prusya'nın bunu uygulamaya koyması Heinrich Marx için ortaya ciddi bir sorun çıkardı.[1] İçlerinde Bölge Yüksek Mahkemesi başkanı da olmak üzere Marx'ın arkadaşları onu savundu ve bir ayrıcalık tanınmasını talep etti.[1] Prusya Adalet bakanı onların bu taleplerini reddetti. Marx, 1817 ya da 1818 yıllarında Protestan Lutheran Kilisesi'ne katıldı. 1824 ve 1825 yıllarında sırasıyla karısı ve çocukları vaftiz edildi.[1]
Isaiah Berlin Heinrich Marx'ın düşünme biçimini şöyle ifade etmektedir:
insan tabiatı gereği iyi ve akılcıdır ve bu özelliklerinin zaferinin garanti edilmesi için gereken yolunun üzerindeki suni engellerin kaldırılmasıdır. Ve bunlar çoktan ortadan kayboluyordu ve çok hızlı biçimde kayboluyor ve karşı tepkinin son kaleleri olan Katolik Kilisesi ve feodal asillik mantığın sarsılmaz yürüyüşü karşısında hızla eriyip gitme saati yaklaşıyordu... Bir Yahudi, hukuki ve sosyal olarak alt tabakadan biri olarak doğduktan sonra, daha aydın komşuları ile eşit konuma geldi, bir insan olarak saygılarını kazandı ve ona göre daha akılcı ve şerefli bir yaşam tarzı tarafından asimile edildi.[2]
Heinrich Marx ailesini liberal Lüterci olarak yetiştiren tutkulu bir Prusya vatanseveri ve monarşi yanlısı oldu.[3]
Karl Marx ile İlişkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Heinrich oğlunun evde 12 yaşına kadar eğitim almasını sağladı. Trier Lisesi'nden mezun olduktan sonra Karl 1835 yılında 17 yaşında Bonn Üniversitesi'ne kaydoldu; felsefe ve edebiyat okumak istiyordu ancak babası hayatta daha çok karşılığı olan hukuk okumasında ısrar etti. Bonn'da Karl, Trier Taverna Kulübü İçki İçenler Topluluğuna (Landsmannschaft der Treveraner) katıldı ve hatta bir ara başkanlığını da yaptı. Marx'ın düşük notları üzerine babası onu daha ciddi ve akademik disiplini olan, felsefe ve tarih alanına daha da yoğunlaşırken hukuktan daha da uzaklaşacağı Berlin Üniversitesi'ne geçmeye zorladı.
