Henrietta Szold
Henrietta Szold | |
|---|---|
 Szold 1940'ta | |
| Doğum | 21 Aralık 1860 Baltimore, Maryland, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm | 13 Şubat 1945 (84 yaşında) Kudüs, Zorunlu Filistin |
| Tanınma nedeni | Hadassah, Kadın Siyonist Örgütü Amerika'nin kurucusu |
Henrietta Szold (21 Aralık 1860, Baltimore - 13 Şubat 1945, Kudüs), Amerikalı Yahudi Siyonist lider ve Amerika Kadın Siyonist Örgütü Hadassah'ın kurucusuydu. 1942'de, Filistin Mandası'nda ikili bir çözüme adanmış bir siyasi parti olan Ihud'u kurdu. Bir Yahudi devletinin Filistin'de kurulması fikrini Theodor Herzl'den önce ortaya atan siyonisttir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Henrietta Szold, 21 Aralık 1860'ta Baltimore, Maryland'de doğdu. Baltimore'daki Temple Oheb Shalom'un ruhani lideri olan Macar asıllı Haham Benjamin Szold'un kızıydı. Sekiz kız çocuğunun en büyüğüydü ve küçük kız kardeşi Adele Szold-Seltzer, Arı Maya'nın ilk Amerikan baskısının tercümanıydı.
Henrietta Szold 1877'de Western Lisesi'nden mezun oldu. On beş yıl boyunca Miss Adam's School ve Oheb Shalom din okulunda öğretmenlik yaptı ve yetişkinler için Tevrat ve tarih dersleri verdi. Yahudilik çalışmaları konusunda yüksek eğitimli olan Szold, Profesör Marcus Jastrow'un Talmud Sözlüğü'nü düzenledi. Kendi eğitimini ilerletmek için Johns Hopkins Üniversitesi ve Peabody Enstitüsü'nde halka açık derslere katıldı.
1902'de Szold, Amerika Yahudi İlahiyat Semineri'nde ileri Yahudi çalışmaları dersleri aldı. Ancak hahamlık okulu sadece erkeklerle sınırlıydı. Szold, okulun başkanı Solomon Schechter'den kendisine eğitim vermesine izin vermesini rica etti; o da ona ancak rahiplik başvurusunda bulunmaması şartıyla izin verdi. Szold, seminerde başarılı oldu ve diğer öğrencilerin ve öğretim görevlilerinin saygısını kazandı.
Szold hiç evlenmedi ve hiç çocuğu olmadı. Kırklı yaşlarındayken, Talmud bilgini Haham Louis Ginzberg ile karşılıksız bir ilişki yaşadı. Kendisinden on beş yaş küçüktü ve duygularına yalnızca platonik olarak karşılık verdi. İlişkileri sona erdikten sonra, üzüntüsünü dile getirdi: "Bugün, tek gerçek mutluluğumun öldürülmesinden bu yana dört hafta geçti".
Pedagojik kariyer ve Siyonist aktivizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Szold, Baltimore'daki Rus Yahudi göçmenlere İngilizce dil eğitimi ve mesleki beceriler sağlamak için ilk Amerikan gece okulunu kurdu. 1893'te başlayarak, 23 yıldan uzun süre koruduğu Yahudi Yayın Derneği'nin ilk editörü olarak çalıştı.[1] JPS'deki tek kadın olan Szold'un görevleri arasında bir düzine eserin çevirisi, kendi makalelerinin yazılması, kitapların düzenlenmesi ve yayın programının denetlenmesi vardı.
1896'da, Theodor Herzl'in Der Judenstaat'ı (Yahudi Devleti) yayınlamasından bir ay önce, Szold Filistin'de bir Yahudi devleti vizyonunu Diaspora Yahudilerini bir araya getirip Yahudi kültürünü canlandıracak bir yer olarak tanımladı. 1898'de, Amerikan Siyonistler Federasyonu, Szold'u yürütme komitesinin tek kadın üyesi olarak seçti. I. Dünya Savaşı sırasında, Genel Siyonist İşleri Geçici Yürütme Komitesi'ndeki tek kadındı.
1899'da, 1904'ten 1908'e kadar tek editörü olduğu ilk Amerikan Yahudi Yıllığı'nın hazırlanmasında aslan payını üstlendi. Ayrıca Yahudi Ansiklopedisi'nin derlenmesinde de işbirliği yaptı.[2]
Sosyal hizmetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyonizm'e olan bağlılığı, 1909'da 49 yaşındayken Filistin'e yaptığı bir geziyle daha da arttı. Burada hayatının misyonunu keşfetti: Yişuv'un (Filistin'deki devlet öncesi Yahudi topluluğu) sağlığı, eğitimi ve refahı. Szold, Filistin'deki sağlık hizmetlerini iyileştirmek için Amerikan Yahudi kadınlarını işe alan Hadassah'ı kurmak için altı kadınla birlikte çalıştı. Hadassah'ın ilk projesi, Kudüs'te Amerikan tarzı bir hemşirelik programının başlatılmasıydı. Hadassah, Filistin'in Yahudi ve Arap sakinleri için hastaneler, tıp okulu, diş tesisleri, röntgen klinikleri, bebek bakım istasyonları, aşevleri ve diğer hizmetleri finanse etti. Szold, meslektaşlarını, herkese açık pratik programların Kutsal Topraklar'daki Yahudilerin hayatta kalması için kritik olduğuna ikna etti. Hadassah'ı 1912'de kurdu ve 1926'ya kadar başkanlığını yaptı.
1933'te Filistin'e göç etti ve Nazi Avrupa'sından 30.000 Yahudi çocuğunu kurtaran bir organizasyon olan Youth Aliyah'ın yönetilmesine yardımcı oldu.[3] Ekim 1934'te Szold, Mount Scopus'taki yeni Rothschild-Hadassah-Üniversite Hastanesi'nin temelini attı.
1920'lerde ve 1930'larda Arap-Yahudi birliği ve ikili bir çözüme adanmış küçük bir örgüt olan Brit Shalom'u destekledi. 1942'de Filistin'in bölünmesine karşı çıkan Ihud partisinin kurucu ortaklarından biriydi.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Henrietta Szold, 13 Şubat 1945'te, 84 yaşındayken, Kudüs'te inşasına yardım ettiği Hadassah Hastanesi'nde öldü. Kudüs'teki Zeytin Dağı Yahudi Mezarlığı'na gömüldü. 1948'den 1967'ye kadar, Zeytin Dağı, 1947-48 Mandater Filistin İç Savaşı ve 1949 Ateşkes Anlaşmaları ile Kudüs'ün geri kalanından koptu.
İsrail, Altı Gün Savaşı'nda bölgeyi geri aldıktan sonra, o zamanlar Hadassah Tıp Merkezi'nin genel müdürü olan Kalman Mann, Szold'un mezarının durumunu değerlendirmek için bir grup hahamla birlikte mezarlığa gitti. Mezarın, Ürdünlüler tarafından inşa edilen ve birçok mezar taşını tahrip eden bir yol tarafından asfaltlandığını gördüler.
Mezarlık çizelgesini kullanarak Szold'un gömüldüğü yeri bulabildiler. Mezar daha sonra yeniden inşa edildi ve resmi bir törenle yeni bir mezar taşıyla belirlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Jewish Publication Society link". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015.
- ^ "Szold, Henrietta". www.jewishvirtuallibrary.org. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Seymour "Sy" Brody's". 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015.
