Henry Hunt

Henry Hunt (1810)

Henry Hunt (6 Kasım 1773 - 13 Şubat 1835) Britanyalı radikal hatip, işçi sınıfı hakları savunucusu ve Çartist harekete ilham veren lider. 1815 yılında yürürlüğe konan Mısır Yasalarının kaldırılmasını ve parlamento reformunu savunuyordu. Hunter, kadınlara oy hakkını savunan ilk milletvekiliydi, bu anlamda 1832 yılında parlamentoya dilekçe sunmuştu. 1819 yılında Manchester'da yoksulluğa karşı düzenlenen eyleme davet edilmişti, eylem henüz başlamadan güvenlik güçleri halka saldırmış ve çok sayıda kişi öldürülmüştü. Bu kanlı olay Peterloo Katliamı olarak bilinir.

Hayatı

Hunt, 6 Kasım 1773 tarihinde Wiltshire'a bağlı Upavon'da doğdu. Başarılı bir çiftçiydi. Napolyon Savaşları döneminde ülkede yaşanan ekonomik sorunlar ve yoksulluk onu siyasete çekti. Bristol bölgesinde hem Whig hem de Tory'leri eleştirdiği söylevlerle dikkat çekti. Kendisini demokratik radikal olarak tanımladı. Savaşın ardındnan artık tanınan bir hatipti. Dile getirdiği temel talepler arasında parlamentonun sık toplanması, eşit oy hakkı sayılabilir. Döneminin ilerisinde olan talepler ileri sürmesine rağmen silahlı ayaklanma veya Jakoben ihtilalciliği savunmuyor, kitlesel eylemlerle kamuoyu baskısı kurulmasından yana reformcu bir süreçten yanaydı. Yaptığı hitaplar sayesinde muhalif ve parlamentoda temsil edilmeyen geniş kitleleri bilinçlendirip harekete geçirse de onlara bir yol, yöntem önermiyordu.

Peterloo Katliamını anlatan dönemsel çizimde kürsüde öne çıkan Hunt görülüyor

Peterloo Katliamı

Ana madde: Peterloo Katliamı

Hunt, Manchester Observer gazetesi öncülüğünde kurulan Patriotic Union Society tarafından düzenenen mitingde konuşma yapmak için davet edilir. Manchester'da Aziz Peter Meydanındaki mitinge süvari birlikleri saldırınca yüzlerce gösterici öldürülür. Yakın dönemdeki kanlı Waterloo Muharebesinden hareketle Peterloo Katliamı olarak nitelenen kıyımın ardından Hunt vatana ihanet suçundan tutuklanır. 30 ay hapis cezasına çarptırılan Hunt'ın şöhreti artsa da o bu etkiyi genel bir ayaklanma çağrısı yapmak için kullanmayı reddeder. Kitle eylemleri durulduğunda ise emekçilerden kopuk şekilde planlanan darbe girişimleri kolaylıkla bastırılır.

Sonraki dönem

Hapisten çıkınca otobiyografisini yazmaya koyulur. Bunun dışında bazı yeni girişimleri olur. Bu kapsamda öğütülmüş mısır gevreği, sentetik kömür gibi denemeleri olur. 1830 yılında daha önceki başarısız denemelerinin aksine Preston'dan milletvekili seçilmeyi başarır. 1833 yılına kadar süren vekilliği sırasında kadınlara oy hakkı, çocuk işçiliğinin yasaklanması ve işçiler lehine parlamento reformlarından yana konuşmalar yapar, önergeler verir. Bu dönemdeki faaliyetleri, gelişmekte olan Çartist hareketi oldukça etkilemiştir. Sağlığı giderek kötüleşen Hunt, 1835 başlarında felç geçirir ve 13 Şubat 1835 tarihinde vefat eder. Mezarı Sussex'deki Parham Park'dadır.

Geleneği

Manchester'da anısına yapılmış pek çok anıt bulunur.

Popüler kültüre etkileri

• Bernard Cornwell'in Sharpe's Justice adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Peterloo Katliamı detaylı olarak anlatılır. Yarımada Savaşının kazanılmasının ardından İngiltere'ye dönen Richard Sharpe, emrindeki hafif süvarilerin kendisinden emir almamalarına rağmen silahsız göstericilere saldırmaları sonucu suçlanacaktır. Filmde Henry Hunt'ı Philip Glenister canlandırmıştır.
• Yönetmenliğini Mike Leigh'in yaptığı 2018 yapımı Peterloo filminde Hunt'ı Rory Kinnear canlandırmıştır.

Ayrıca bakınız

• Cato Sokağı komplosu