Hipertermi - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Belirtiler
  • 2 Tedavi
  • 3 Sıcak çarpması
  • 4 Kaynakça

Hipertermi

  • العربية
  • Беларуская
  • Български
  • Català
  • Čeština
  • Dansk
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Gaeilge
  • Galego
  • 客家語 / Hak-kâ-ngî
  • עברית
  • हिन्दी
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • Қазақша
  • 한국어
  • Bahasa Melayu
  • नेपाली
  • Nederlands
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Română
  • Русский
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • සිංහල
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • Shqip
  • Српски / srpski
  • Svenska
  • ไทย
  • Українська
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • Tiếng Việt
  • 中文
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hipotermi ile karıştırılmamalıdır.
Ateş (tıp) ile karıştırılmamalıdır.
Hipertermi
UzmanlıkYoğun bakım Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Belirtilerileri seviyelerde terlemede eksiklik, düşük kan basıncı, hızlı kalp atışı ve nefes alıp verme
Komplikasyonbilinç kaybı, organ yetmezliği
NedenleriSıcak çarpması[1]
Risk faktörüSıcak ve/veya nemli ortamlara maruz kalma, fiziksel efor sarf etme, vücudu kapatan kişisel koruyucu ekipman kullanma
Tanıbelirtilere göre ya da 37,7°C'tan yüksek vücut sıcaklığı
Ayırıcı tanıAteş
KorunmaIlımlı bir sıcaklığı korumak, düzenli hidrasyon, düzenli molalar vermek
TedaviHafif: Sıcak ortamlardan uzak durma, su tüketimi, mekanik soğutma, nem alma cihazı kullanımı Şiddetli: intravenöz hidrasyon, buzlu tuzlu su ile gastrik lavaj, hemodiyaliz, buzlu suya daldırma
Ölümyılda yarım milyon

Hipertermi, dış etkenler nedeniyle insan vücut sıcaklığının yükselmesi anlamına gelir. Hipertermi hafif veya şiddetli şekillerde kendini gösterebilir. Genellikle çevresel faktörler sonucu oluşur; direkt olarak güneş ışınlarına maruz kalma, sıcak çarpması ve ortam sıcaklığının yüksek seviyelere ulaşması gibi. Ateş ile karıştırılmamalıdır.

Hipertermik durumları üç ana şekilde ifade edilebilir:

  • Isı krampları,
  • Sıcak hâlsizliği,
  • Sıcak çarpması.

Isı krampları yoğun fiziksel aktivite (egzersiz vb.) sonucunda oluşur. Nedeni yoğun fiziksel aktivite ve bunun tetiklediği yüksek terleme oranı ile kaybedilmiş olan tuzun yerine geri konamamasıdır. Sıcak hâlsizliği ise yoğun sıcağa maruz kalındığında oluşan, baş dönmesi, bulantı ve tansiyon düşmesi gibi belirtiler gösteren durumdur. Hipertermi bir vücudun kendi yaydığından daha fazla ısı ürettiği durumlarda veya kendi yaydığından daha fazla ısı emdiği durumlarda termoregülasyondaki bir kırılma nedeniyle ortaya çıkan yüksek vücut sıcaklığıdır. Termoregülasyon, sıcak kanlı canlılardaki vücut sıcaklığını kontrol eden sistemdir. Hipertermiya, ateşten bu yönden farklıdır.

Hipertermi kelimesi Yunanca yüksek ve ısı kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Hiperterminin tersi ise vücut sıcaklığının normalin altına düşmesi anlamı gelen hipotermidir.

Belirtiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hiperterminin en açık belirtileri aşırı terleme ve hızlı nefes alıp-vermedir. Kurumuş cilt ve bayılma ileri seviyelerde görülebilir. Hipertermiyi, semptomlarından biri yüksek vücut sıcaklığı olan ateşten ayıran özelliği hipotalamustaki sıcaklık set noktasında bir değişiklik görülmemesidir. Eğer vücut sıcaklığı yüksek bir bireye ateş düşürücü ilaç verildiğinde sıcaklıkta değişim yoksa hipertermiden şüphelenilebilir.

Tedavi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Altta yatan neden ortadan kaldırılmalıdır. Sıcak bir günde efordan kaynaklanan hafif hipertermi; artırılan su tüketimi ve serin bir yerde dinlenme gibi kişisel bakım önlemleriyle tedavi edilebilir. İlaca maruz kalmaktan kaynaklanan hipertermi, o ilacın kullanımının derhal kesilmesini ve bazen karşı önlem olarak diğer ilaçların kullanılmasını gerektirir.

Ateş düşürücülerin yani antipiretikleri(örneğin, asetaminofen, aspirin, diğer nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar) sıcak çarpması tedavisinde hiçbir rolü yoktur çünkü antipiretikler, pirojenlerin neden olduğu hipotalamik ayar noktasındaki değişikliği kesintiye uğratır; sıcak çarpmasında olduğu gibi aşırı yüklenmiş sağlıklı bir hipotalamus üzerinde çalışması beklenmez. Bu durumda antipiretikler, kanama eğilimlerini artırabileceğinden hepatik, hematolojik ve renal komplikasyon gelişen hastalarda aslında zararlı olabilir.[2]

Vücut sıcaklığı önemli ölçüde yükseldiğinde, ısıyı uzaklaştırmak ve vücudun kendi sıcaklıklarını düzenleme yeteneğini geri kazanmak için mekanik soğutma yöntemleri kullanılır. Ilık veya soğuk su içeren bir küvette oturmak (daldırma yöntemi), nispeten kısa bir süre içinde önemli miktarda ısıyı uzaklaştırabilir. Bir zamanlar, ciltte vazokonstriksiyona neden olduğu ve böylece ısının vücut çekirdeğinden kaçmasını engellediği için çok soğuk suya daldırmanın ters etki yaptığı düşünülüyordu. Bununla birlikte, çeşitli çalışmaların bir İngiliz analizi şunları belirtti: "Bu, deneysel olarak hiçbir zaman kanıtlanmadı. Gerçekten de, normal gönüllülerin kullanıldığı yakın tarihli bir çalışma, en soğuk su kullanıldığında soğutma hızlarının en hızlı olduğunu gösterdi.""[3]

Sıcak çarpması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Vücut sıcaklığının çok yükseldiği, termoregülatör mekanizmaların görevini yapamaması ve pozitif geribesleme yüzünden vücut sıcaklığının gittikçe arttığı durumdur. Yüksek sıcaklık yüzünden hücreler ve böylece de dokular ciddi oranda hasara uğrar; proteinler denatürasyona uğrar. Birçok önemli metabolik reaksiyon sekteye uğrar, enzimler hasar görür. Çoğunlukla kişi bilincini yitirir veya ciddi duyumsal sorunlar yaşar. Acil yardım uygulanmazsa ölüme veya kalıcı bozukluklara yol açabilir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Bouchama, Abderrezak; Knochel, James P. (20 Haziran 2002). "Heat Stroke". New England Journal of Medicine. 346 (25): 1978-1988. doi:10.1056/nejmra011089. ISSN 0028-4793. PMID 12075060. 1 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Aralık 2021. 
  2. ^ eMedicine'de Heatstroke~treatment
  3. ^ Smith, J E (2005). "Cooling methods used in the treatment of exertional heat illness". British Journal of Sports Medicine. 39 (8): 503-7; discussion 507. doi:10.1136/bjsm.2004.013466. PMC 1725271 Özgürce erişilebilir. PMID 16046331. 
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4131602-2
  • LCCN: sh85080155
  • NKC: ph487817
  • NLI: 987007545951405171
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipertermi&oldid=36261685" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Teratojenler
  • Termoregülasyon
  • Ölüm nedenleri
Gizli kategoriler:
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 12.31, 26 Ekim 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Hipertermi
Konu ekle