Hirbemerdon Tepe
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Hirbemerdon Tepe |
| il: | Diyarbakır |
| İlçe: | Bismil |
| Köy: | Mesudiler |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Tarım[1] |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 3275 / 1 |
| Tescil tarihi: | 06.11.2003 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Hirbemerdon Tepe, Diyarbakır İli Bismil İlçesi'nin kabaca 40 km. doğusunda, Yukarı Dicle Vadisi ile Raman Dağı arasında, Batman Çayı ile Dicle Nehri'nin birleştiği bölgede, Dicle'nin batı kıyısında yer alan bir höyüktür. Yerleşme, 4 hektarlık yüksek bir höyük, kuzeybatı tarafta 3,5 hektarlık bir alana yayılmış bir dış şehir ve 3 hektara yayılmış bir aşağı şehirden oluşmaktadır.[2][3]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyük Guillermo Algaze tarafından yürütülen Dicle – Fırat Arkeolojik Keşif Araştırması sırasında 1989 yılında tespit edilmiştir. Daha sonra 2002 yılında Nicola Laneri höyükte incelemeler yapmış, ertesi yıl 2003 yılında ise başkanlığını yaptığı ve Diyarbakır Müzesi'nin de katıldığı kazılara başlanmıştır.[2][3] Hirbemerdon Tepe Arkeoloji Projesi olarak tanımlanan kazı çalışmalarının, höyüğün Ilısu Baraj Gölü altında kalacağı 2010 yılına kadar sürdürülmesi planlanmaktadır.[4]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazılarda belirlenen tabakalanma şu şekildedir.[5]
- 1. evre – Kalkolitik Çağ (MÖ 4. binyılın ilk yarısı,
- II. evre – Erken Tunç Çağı I ve II (MÖ 3000 – 2500),
- IIIa evre – Erken Tunç Çağı IV (yaklaşık MÖ 2150 - 2000),
- IIIb evre – Orta Tunç Çağı I (yaklaşık MÖ 2000 - 1700),
- IIIc evre – Orta Tunç Çağı II / Geç Tunç Çağı (yaklaşık MÖ 1700 – 1350)
- Iva evre - Demir Çağı I [[Erken Demir Çağı olarak yaklaşık MÖ 1050 – 950)
- Ivb evre – Demir Çağı II (Yeni Asur Dönemi, yaklaşık MÖ 950 – 610)
- V. evre - Asur'dan sonrası / Helenistik Dönem (yaklaşık MÖ 600 – 300)
- VI. evre - Orta Çağ (MS 12. yüzyıl)
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken Tunç Çağı II tabakasında ele geçen çanak çömlek özellikleri Kuzeydoğu Suriye'nin metalik ve Ninive 5 seramiği gibi tipik mallarıdır. Bu tabakanın mimarisinde kilden hayvan figürini ve bazalttan dokuma ağırlığı bulunmuştur.[6]
Yerleşmedeki en önemli evre olarak kabul edilen MÖ 2. binyılın ilk yarısında yukarı kentin neredeyse tümünü kaplayan, yaklaşık 6 bin metrekarelik bir alana yayılmış olan geniş bir mimari yapı grubu gün yüzüne çıkarılmıştır. Yapı grubu, bir caddenin ayırdığı iki ana bölümden oluşmaktadır. Kuzey kesimde işlikler yer almakta ve merkez bölüm olarak değerlendirilen güneydoğu kesimi ise törensel yapılar ve geniş dış mekanlardan oluşmaktadır.[7]
Değerlendirme ve tarihlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]En parlak dönemini Orta Tunç Çağı'nda, MÖ 2000 – 1650 yılları arasında yaşayan yerleşim hem bu çağda hem de Demir Çağı'nda bölgenin en büyük kentlerinden biri olarak görülmektedir. Höyükte ve çevresinde, kazılan alanlar dışında 48 km. kare gibi geniş bir alanda[8] sürdürülen titiz bir dizi yüzey araştırmalarında toplanan çanak çömleğin yüzde yetmişi Orta Tunç Çağı'nın kızıl – kahverengi boyalı çanak çömleğidir.[3]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
- ^ a b c http://www.une.edu.au/cat/sites/hirbemerdontepe.php 6 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Current Archaeolgy In Turkey
- ^ "Kazı internet sitesi – Introduction". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 66-67
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 67
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 67-68
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı (2010) Cilt 4, Sh.: 65
