Hollanda'da eğitim

Hollanda'da eğitim sistemi, zorunlu eğitimi kapsayan bir yapıya sahip olup genellikle on iki yıl sürmektedir. Çocuklar 4 veya 5 yaşında ilkokula başlamaktadır.

İlk ve orta eğitim

Bir öğrenci dört yaşında geldiğinde temel eğitime başlar (Basisschool). 12 yaşına geldiğinde ise bu eğitim biter. Üçüncü sınıfta okuma, yazma ve hesaplama gibi etkinlikler yapılır.

Sekizinci sınıfın sonunda öğrenci CITO sınavına girer. Bu sınavın sonucuna göre öğrencinin ne tür orta dereceli bir eğitim alacağı belirlenir. CITO sınavında; matematik, okuma-anlama, Flamanca (Hollandaca), coğrafya gibi derslerden sorular sorulur. Bu sınavdan alınabilecek maksimum puan 550'dir.

Lise eğitimi

VMBO (Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs)

VMBO meslek eğitimi verilen bir programdır. Bu eğitim programı dört yıl sürmektedir. Bu programda; teknoloji, ticaret/yönetim, sağlık/bakım hizmetleri ve tarım olmak üzere dört ana dalda eğitim verilmektedir. VMBO daha çok pratik ağırlıklıdır, teorik bilgi fazla değildir. VMBO programına devam etmeye hak kazanan bir öğrencinin CITO sınav puanı genellikle HAVO ve VWO'dan çok daha düşük olur. Öğrencilerin %60 kadarı VMBO programına dahildirler.

HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs)

HAVO programı, öğrenciyi meslek yüksek okuluna hazırlar. HAVO ortalama 5 yıl sürer. İlk 3 yıl, programın temelini (onderbouw) oluşturur. 3 yılın sonunda öğrenci bir branş seçer. HAVO programında 4 branş vardır: CM (Cultuur en Maatschappij - Kültür ve Toplum), EM (Economie en Maatschappij - Ekonomi ve Toplum), NG (Natuur en Gezondheid - Doğa ve Sağlık), NT (Natuur en Techniek - Doğa ve Teknoloji). HAVO diploması ile üniversiteye kayıt yapılamaz. HAVO'ya gitmek isteyen bir öğrenci CITO sınavından oldukça yüksek bir puan almalıdır (En az 537 puan). Öğrencilerin %25 kadarı HAVO programına dahildirler.

VWO (Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs)

VWO öğrenciyi üniversite eğitimine hazırlar. VWO Hollanda'nın en uzun süren orta dereceli eğitim programıdır. Bu eğitim programı 6 yıl sürmektedir. Bu programın ilk üç yılını temel eğitim oluşturmaktadır. VWO programında, HAVO programında olduğu gibi öğrenci, üçüncü sınıfın sonunda bir branş seçmek zorundadır. VWO programı, Hollanda'daki orta dereceli eğitimin en zor olanıdır. Sadece VWO programını tamamlayabilen öğrenciler üniversiteye gitmeye hak kazanırlar. VWO programına gitmek isteyen bir öğrencinin, CITO sınavından oldukça yüksek bir puan alması gereklidir (En az 545 puan). Almanya'da verilen Abitur diploması, Hollanda'daki VWO diplomasına denk gelmektedir.

Branş

Öğrenciler, HAVO ve VWO programlarının dördüncü sınıflarında dört branş seçilebilmektedir:

1. CM (Cultuur en Maatschappij - Kültür ve Toplum) --> Tarih, coğrafya vb.
2. EM (conomie en Maatschappij - Ekonomi ve Toplum) --> Tarih, coğrafya, ekonomi, muhasebe
3. NG (Natuur en Gezondheid - Doğa ve Sağlık) --> Fizik, kimya, biyoloji, matematik A, matematik B
4. NT (Natuur en Techniek - Doğa ve Teknoloji) --> Fizik, kimya, biyoloji, matematik B

Bu branşlarda verilen matematik dersleri iki kısma ayrılmaktadır: Matematik A ve Matematik B. Matematik A; daha çok istatistik, olasılık, yüzdeler gibi konuları içerir. Matematik B ise; daha çok fen bilimlerinde kullanılan matematiği içerir. (Trigonometri, geometri vb.)

VWO ve HAVO'da seçilen branşlar çok önemlidir. Örneğin, tıp okumak isteyen bir VWO öğrencisinin branşı mutlaka NG (Sağlık ve Doğa) ya da NT (Sağlık ve Teknoloji) olmak zorundadır. Aksi takdirde VWO diploması olsa bile tıp fakültesine giremez.

Yükseköğretim

Yükseköğretime girebilmenin ön şartı, genel veya mesleki eğitim diplomasına sahip olmaktır. Ayrıca her yüksekokul öğrencinin öğrenim görmek istediği meslek dalına göre not ortalaması, ortaöğretimde uygun dersler almış olma, seçme sınavı gibi özel şartlar da koyabilir. Her yüksekokulun uyguladığı programlara alınabilecek öğrenci sayısı, bu alandaki işgücü gereksinimine dikkate alınarak merkezi hükümet tarafından belirlenir. Bir programa başvuran öğrenci sayısının alınacak öğrenci sayısından fazla olması durumunda, seçim not ortalamasına göre veya sınavla yapılır. Hangi yükseköğretim programına alınacak öğrenci sayısında sınırlama olduğu (bu programlar "numerus fixus" olarak adlandırılır) ve bu programlar için öğrencilerin nasıl seçilecekleri üniversiteler ve Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı tarafından her yıl yeniden belirlenir.

İki çeşit yükseköğretim bulunmaktadır.

HBO (Hoger Beroeponderwijs): Yüksekokul veya Uygulamalı Bilimler Üniversiteleri: 43 adet HBO bulunmakta olup yaklaşık 200 program sunulmaktadır. Mezunlar ticaret ve sanayi, sosyal hizmetler, sağlık hizmetleri ve kamu sektöründe orta ve üst düzey yönetim kademeleri dahil olmak üzere çeşitli alanlarda iş bulabilmektedir.

WO (Wetenschapelijk Onderwijs): Üniversiteler: Bilimsel araştırmaları sürdürmek ve bunların öğretilmesi amacını taşımaktadır. En az üç fakülte (tıp, matematik, fizik fakülteleri) bulunması gerekir. En eskisi 1575 yılında kurulmuş 10 devlet, 3 özel olmak üzere toplam 13 üniversitesi vardır.