Homeros
Homeros | |
|---|---|
| Ὅμηρος | |
 | |
| Meslek | Ozan |
| Dönem | MÖ 9. yüzyıl |
Homeros (Antik Yunanca: Ὅμηρος, Hómēros; doğum MÖ 8. yüzyıl), Antik Yunan edebiyatının temel eserleri olan İlyada ve Odysseia adlı iki destansı şiirin yazarı olarak kabul edilen Yunan şair ve ozan. Homeros, tarihteki en saygın ve etkili yazarlardan biri olarak kabul edilmektedir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaşamı hakkında çok az bilgiye ulaşılabilen Homeros'un adı Antik Yunancada “köle” anlamına geliyordu.[2] Kendi zamanından 4 asır önce var olmuş Miken uygarlığına dair olayları olağanüstü detaylı anlatması, Klasik Çağ yazarlarınca Truva Savaşı sırasında yaşadığı rivayetine sebep olmuştur.[3] İngiliz bilim insanı George Thomson Tarih öncesi Ege adlı eserinde yaptığı incelemeler sonucunda Homeros'un doğduğu yer olarak en yüksek olasılığın Sakız Adası olduğunu belirtir.[2] Sonra ise diğer bir yüksek olasılık olan Smyrna'ya (bugünkü adıyla İzmir) vurgu yapar.[2] Ancak gerçekte Homeros isimli bir şair yaşadıysa bile bu destanları yaratan veya derleyen tek bir ozan olmadığını düşünen araştırmacılar da vardır ki bu şüphenin sebebi İlyada ve Odysseia destanlarında kullanılan İyon ve Aiolik diyalektlerin üslup farklılığıdır.[4] Çoğu araştırmacı ise bu üslup değişikliğinin Homeros'un İlyada'yı gençliğinde Odysseia'yı ise yaşlılığında yazmasından kaynaklandığına inanmaktadır. Hayatıyla ilgili bir başka rivayet ise kör olduğudur.[3]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yazdığı destanlar Klasik Çağ Yunan edebiyatını ve mitolojisini derinden etkilemiş ve bunların aracılığıyla da bütün Batı edebiyatına etki etmiştir. İrlandalı yazar James Joyce'un Ulysses'i, İngiliz yazar Shakespeare'in Troilus ve Cressida'sı, Romalı şair Vergilius'un Aeneis'i Homeros'un destanlarından derin izler taşıyan eserlerdendir.
Antik dönem Anadolu ve Yunanistan'ında halk İlyada ve Odysseia'yı ezbere bilir, canlı bir ansiklopedi gibi içinde taşırdı. Askerlik, tıp, teknoloji, hukuk ve din bilgilerinin tamamının kaynağı bu kitaplardı.[5] Homeros'un eserlerinin tarihi ve edebi değeri insanları iyi ve kötü olarak birbirinden net çizgilerle ayırmadan son derece gerçekçi ve kahramanların gerçek kişiliklerini derinliğine analiz etmesinden kaynaklanmaktadır.[4]
Homeros'a atfedilen eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]_-_Homer_and_his_Guide_(1874).jpg)
Günümüzde sadece İlyada ve Odysseia, 'Homeros' adıyla ilişkilendirilmektedir. Bu iki eserden ilki olan İlyada'da iki milleti ilgilendiren tarihi bir olaya, yani Troya Savaşı'na şahitlik ederiz ki bu niteliğiyle İlyada, efsane niteliği taşımaktadır. İlyada'dan sonra kaleme alındığı düşünülen Odysseia adlı eserde ise destanın baş kahramanı olan Odysseus'un 10 yıl boyunca Akdeniz'de yaşamış olduğu, gerçeküstü niteliklerin de bulunduğu maceralara ve dahasına şahitlik ederiz.[5]
Bu iki eser dışında antik çağda, Homerik İlahiler, Homeros ve Hesiodos Yarışması, Küçük İlyada, Nostoi, Thebaid, Kypria, Epigoni, mini komedi destanı Batrachomyomachia ("Kurbağa-Fare Savaşı"), Oechalia'nın Ele Geçirilmesi ve Phokais da dâhil olmak üzere çok sayıda başka eser bazen ona atfedilirdi. Bu iddialar bugün gerçek kabul edilmez ve antik dünyada hiçbir şekilde evrensel olarak kabul edilmemişti. Homeros'un hayatını çevreleyen çok sayıda efsanede olduğu gibi, bunlar da Homeros'un Eski Yunan kültüründeki merkezî konumundan biraz daha fazlasını gösterir.[6][7][8]
Antik biyografik gelenekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Homeros hakkında bazı eski iddialar erken ortaya atıldı ve sık sık tekrarlandı. Bu iddialar, Homeros'un kör olduğunu (kör ozan Demodokos'u tanımlayan pasajı kendine atıfta bulunarak),[9][10] Sakız'da ikamet ettiğini, Meles Çayı ve su perisi Kritheis'in oğlu olduğunu, gezgin bir ozan olduğunu, diğer eserlerin ("Homerica") değişen bir listesini yaptığını, Niyoz'ta veya balıkçılar tarafından belirlenen bir bilmeceyi çözemedikten ve Hómēros (Ὅμηρος) adı için çeşitli açıklamalar yaptıktan sonra öldüğünü içerir.
Homeros'un en iyi bilinen iki antik biyografisi, Sözde Herodotos'un yazdığı "Homeros'un Hayatı" ve "Homeros ve Hesiodos'un Yarışması"dır.[11][12]
MÖ 4. yüzyılın başlarında Alkidamas, Khalkis'te Homeros ve Hesiodos ile yapılan şiir yarışmasının kurgusal anlatımını yazdı. Homeros'un kazanması bekleniyordu ve Hesiodos'un tüm sorularını ve bulmacalarını kolaylıkla yanıtladı. Ardından, şairlerin her biri eserlerinden en iyi pasajı okumaya davet edildi. Hesiodos "İşler ve Günler" 'in başlangıcını seçti: "Pleiades Atlas'tan doğduğunda ... hepsi zamanı geldiğinde ". Homeros, İlyada'dan alınmış, düşmanla yüz yüze gelen Yunan savaşçıların tanımını seçti. Kalabalık, Homeros'un galip gelmesine rağmen, yargıç ödülü Hesiodos'a verdi ve hayvancılığı öven şairin, savaş ve katliam hikâyeleri anlatandan daha büyük olduğunu söyledi.[13]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Learn about Homer's The Iliad and The Odyssey". Encyclopædia Britannica. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021.
- ^ a b c Thomson, 1991.s.299.
- ^ a b "İmge Kitabevi web sitesi Homeros Kişi Bilgisi Sayfası Erişim tarihi:26.06.2011". 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:0isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Azra Erhat, İlyada önsözü, Can Yayınları
- ^ Kelly, Adrian D. (2012). "Homerica". The Homer Encyclopedia (İngilizce). doi:10.1002/9781444350302.wbhe0606. ISBN 978-1405177689.
- ^ Graziosi, Barbara; Haubold, Johannes (2005). Homer: The Resonance of Epic (İngilizce). A&C Black. ss. 24-26. ISBN 978-0715632826.
- ^ Graziosi, Barbara (2002). Inventing Homer: The Early Reception of Epic (İngilizce). Cambridge University Press. ss. 165-168. ISBN 978-0521809665.
- ^ Graziosi, Barbara (2002). Inventing Homer: The Early Reception of Epic (İngilizce). Cambridge University Press. s. 138. ISBN 978-0521809665.
- ^ Odyssey, 8:64ff.
- ^ Lefkowitz, Mary R. (2013). The Lives of the Greek Poets (İngilizce). A&C Black. ss. 14-30. ISBN 978-1472503077.
- ^ Kelly, Adrian D. (2012). "Biographies of Homer". The Homer Encyclopedia (İngilizce). doi:10.1002/9781444350302.wbhe0243. ISBN 978-1405177689.
- ^ West, M. L. Theogony & Works and Days. Oxford University Press. s. xx.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
