Asıl sırtlan

Asıl sırtlanlar
Benekli sırtlan
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Carnivora Alt takım: Feliformia Familya: Hyaenidae Alt familya: Hyaeninae Gray, 1821
Cinsler
Crocuta Hyaena Parahyaena

Asıl sırtlanlar (Hyaeninae), sırtlangiller (Hyaenidae) familyasının bir alt familyası. Sırtlanlar, günümüzde sadece dört üyeye sahip olan sırtlangiller ailesinden, kedimsi (feliform) ve büyükçe sayılabilecek karasal etobur memelilerdir. Sırtlangiller, etoburlar arasında en küçük beşinci biyolojik familyayı oluşturur ve memeliler sınıfı içinde de en küçük familyalardan biridirler. Küçük bir topluluk oluşturmalarına karşın, Afrika ekosisteminde çok hayati bir yer tutarlar. Her ne kadar evrimsel olarak kedilere ve misk kedilerine daha yakın olsalar da, kedimsilerin bir alt türü olarak, sırtlanlar pek çok konuda yakınsak evrimden dolayı davranışsal ve görünüşsel olarak köpekgillerle benzerlik gösterir. Köpekler de sırtlanlar da ağaçta yaşamazlar, avlarını pençeleriyle değil ağızlarıyla yakalamayı yeğleyen koşucu avcılardır, her ikisi de yemeklerini hızlıca yer ve saklayabilirler ve küt, içine çekilmeyen tırnakları olan patileri koşmaya uygun olarak evrimleşmiştir. Öte yandan; kendilerini temizleme, alanlarını işaretleme, çiftleşme, yavru bakımı ve dışkılama alışkanlıkları bakımından diğer kediler ile benzerlik gösterirler.

Özellikleri

Afrika kıtası ve Hint alt kıtasına özgüdür. Leş de yerler. Aslan, pars (leopar) gibi güçlü hayvanların elinden kolaylıkla avlarını alabilirler. Afrika'da bulunan etobur hayvanların arasındaki (timsahlardan sonra) en güçlü çeneye sahip hayvandır.Asıl sırtlanların çeneleri o kadar kuvvetlidir ki kemikleri bile kırabilirler. Bu yüzden aç kaldıklarında kemik yedikleri de görülmüştür.Yaklaşık bir metrelik omuz yüksekliğine ve seksen kiloluk bir cüsseye sahiptirler. Hızı 80 km'ye çıkabilir.

Yaşam şekli

Asıl sırtlanlar "klan" adı verilen büyük gruplar halinde yaşarlar ve klanın başında bir dişi vardır. Sürüyü ava yönlendiren ve sürüye yol gösteren kraliçedir. Klanlar bir veya üç erkekten ve dişilerden oluşur. Hiyerarşik bir düzen vardır, en üst tabakada kraliçe bulunur. Erkekler en alt tabakada yer alır. Genelde en çok yavrulayan kraliçedir. Ancak bazı klanlarda kraliçenin davranışları saldırganlık düzeyine ulaşabilir. Klandaki diğer sırtlanlar için dayanılmaz bir hal alabilen bu durum sonucu "devrim" olur ve kraliçe tahtından indirilir. Yine de bu durum oldukça ender görülür.

Asıl sırtlan klanlarının kendilerine ait olan ve savundukları bir bölgeleri vardır. Diğer sırtlan klanlarıyla yaşanan çarpışmalar az olsa da en büyük tehdit geniş aslan sürüleridir. Özellikle az sayıda sırtlandan oluşan klanlar için bölgelerinin aslanlar tarafından işgal edilmesi ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bölgelerini koruma stratejileri saldırıp öldürmeye yönelik değildir. Yalnızca sayıca üstünlük sağlayarak göz dağı verip korkutma amacı güderler.

İnsanlarla ilişkileri

Sırtlanlar için avlaması en kolay hayvanlar çevre bölgelerde yaşayan insanların sürüleridir. İnsanlar hayvanlarını ilkel çitlerle korurlar. Ancak bu çitler sırtlanlar için aşılamayacak güçlükte değillerdir. Bu nedenle sürülerini korumak isteyen insanlar tarafından öldürüldükleri bilinmektedir.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Asıl sırtlan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Wikispecies'te Asıl sırtlan ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.