II. Leopold (Belçika kralı)
| II. Léopold | |
|---|---|
 | |
| Belçika Kralı | |
| Hüküm süresi | 17 Aralık 1865 - 17 Aralık 1909 |
| Önce gelen | I. Léopold |
| Sonra gelen | I. Albert |
| Başbakanlar | |
| Doğum | 9 Nisan 1835 Brüksel, Belçika |
| Ölüm | 17 Aralık 1909 (74 yaşında) Laeken, Belçika |
| Eş(ler)i | Marie Henriette |
| Çocuk(lar)ı | Prens Leopold, Brabant Dükü Stéphanie, Avusturya Veliaht Prensesi Clémentine, Prenses Napoléon |
| Hanedan | Saxe-Coburg ve Gotha Hanedanı |
| Babası | I. Léopold |
| Annesi | Louise-Marie |
| Dini | Roma Katoliği |
II. Leopold (Leopold Lodewijk Filips Maria Victor van Saksen-Coburg en Gotha; 9 Nisan 1835 – 17 Aralık 1909) 1865'ten 1909'a kadar Belçika Kralı'ydı. Brüksel'de I. Leopold ve Orléans Prensesi Louise'nin ikinci oğlu olarak doğdu, 1865'te babasının yerine Belçika tahtına çıktı ve ölümüne kadar 44 yıl hüküm sürerek, saltanatı en uzun Belçika hükûmdarı oldu. Hayatta kalan oğlu olmadan öldü. Şu anki Belçika kralı, yeğeni ve halefi olan I. Albert'in soyundan gelmektedir.
II. Léopold, Avrupa'nın en çok gezen hükûmdarlarından biriydi. 1860'ta Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'a da geldi.
1861'de Belçikalılara şu tavsiyelerde bulundu:
"Komşularınızla iyi geçinin; fırsat çıktığı anda denizlerin ötesine yayılın. Orada ürünleriniz için kıymetli pazarlar, ticaretiniz için gıda, [...] ve büyük Avrupa ailesi içinde daha iyi bir konum bulacaksınız."
1865'te ölen babasının yerine taç giydi. Anayasaya bağlı bir hükümdar olarak hükûmet siyasetini belirleme yetkisi olmamasına karşın "daha büyük, daha güçlü ve daha güzel bir Belçika istediğini" söylüyordu.
1876'da Brüksel'de uluslararası bir jeofizik konferansı topladı. Bu konferansta, "Kongo yöresi halkına medeniyet götürmek, bilimsel araştırma ve ticaret yapmak, köle tüccarlarına karşı savaşmak için" uluslararası bir komite kurulmasını savundu. Konferanstaki konuşmasında öne sürdüğü fikirlerden biri şuydu:
"Dünyanın henüz nüfuz edilemeyen tek yöresini medeniyete kavuşturmak, oradaki halkların üstünde asılı duran karanlığı delmek, kanımca içinde bulunduğumuz bu ilerleme çağına yaraşır bir seferidir."
Bu çabaların sonucu olarak Uluslararası Afrika Derneği kuruldu ve II. Léopold derneğin başına geçti.
1878'de Henry Morton Stanley'e Kongo havzasını keşfetme görevi verdi. Stanley'in gizli görevi ise, Kongo nehrinin güney yakasında Belçika egemenliği kurmak ve yöredeki kauçuk ve fildişi ticaretini ele geçirmekti. II. Léopold, bunu, eğer Stanley'e doğrudan görev verseydi, İngilizlerin buna engel olacağından emin olduğunu söyleyerek açıklamıştır. Stanley'e verdiği özel talimatlar şöyledir:
"[...] alabildiğin kadar toprak al ve egemenliğimiz altında topla [...] en kısa sürede, tek bir dakika kaybetmeden, Kongo ağzından Stanley Çağlayanlarına kadar tüm ticaret yollarını ele geçir." "Bu mümkün olduğu kadar büyük bir devlet yaratma ve yönetme projesi. Bu projede zencilere en ufak bir siyasi söz hakkı vermeyeceğimiz açıkça anlaşılmalı. Aksi çok saçma olurdu."
Bunu takip eden yıllarda, 1884'e kadar, Stanley Kongo'da büyük miktarda fildişi ele geçirir, Léopoldville dâhil koloniler kurar, bir demiryolu hattı inşa ettirir, siyahî kabile liderlerini kandırarak veya zorlayarak egemenliği devretmelerini sağlar. Léopold, kabile liderleriyle yapılan anlaşmaların kısa ve basit olmasını, "birkaç maddeyle her şeyi kendilerine bırakmasını" istemiştir.
II. Léopold, Kongolu yerlilerden Halk Ordusu (la Force Publique) adında bir ordu oluşturur ve bunu yine Kongoluların kendilerini savunması için çalışır.
Ülkenin altyapısı zorla çalıştırılan yerlilere kurdurulur. Vergi gelirlerinin çok azı ülke için harcanır, çoğu Belçika'ya transfer edilir. Kongo bütçesine ayrılan verginin bir bölümü Halk Ordusu için ayrılır.
1897 yazında, Belçika kralı II. Leopold, başkent Brüksel'in doğusunda bir insan hayvanat bahçesi kurulmasını emrederek, yaklaşık 260 Kongolunun bu bahçeye taşınmasını sağladı. Birçok kaynağa göre, en az 1,3 milyon Belçikalı, kapalı alanlarda tutulan Kongoluları görmek için Brüksel'in doğusundaki insan hayvanat bahçesini ziyaret etti.
19. yüzyılın ikinci yarısında, bu fikri benimseyen sömürge güçleri, Afrika kökenli insanları Avrupa ve Amerika’nın en büyük şehirlerindeki kafeslerde sergilemek için harekete geçti.
Kurulan insanat bahçelerinde, Kongolular gibi Afrikalılar, Kızılderililer, Aborjinler gibi topluluklardan tutsak edilen insanlar sanki birer hayvanmışçasına Avrupalılar tarafından hapsedilerek seyrediliyordu.
1908'de Belçika parlamentosu, II. Léopold'ün Kongo üzerindeki yetkileri sona erdirdi. II. Léopold'e Kongo için yaptığı "büyük fedakârlıklar" nedeniyle yüklü bir maaş bağlandı.
Hükûmdarlığı döneminde açlık, hastalık ve katliamlardan ötürü Kongo nüfusu tahminen 20-30 milyondan dokuz milyonun altına düştü.
2020 yılında gerçekleşen George Floyd protestolarında, heykeli ağır tahribata uğradı ve protestocular heykelinin önünde Kongo Demokratik Cumhuriyeti bayrağını açtı.[1] Kral Philippe, Kongo devlet başkanı Félix Tshisekedi'ye gönderdiği mektupta dedesi II. Léopold'ün Kongo halkına yaptıklarından dolayı derin bir üzüntü duyduğunu yazdı.[2] Kral, ilerleyen yıllarda bu konuyla ilgili yaptığı açıklamalarda da özür dilemekten kaçınarak yalnızca pişmanlık ifade etmekle yetinmiş; bu tutum kamuoyunda eleştirilere yol açmıştır.[3][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
- ^ "Belçika Kralı sömürge döneminde Kongo'da yapılanlar nedeniyle ilk kez üzüntüsünü dile getirdi". euronews. 17 Temmuz 2020. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "Belçika Kralı, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ziyaretinde sömürge dönemi için yine özür dilemedi". Anadolu Ajansı. 9 Haziran 2022. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025.
- ^ "Belçika Kralı Philippe Kongo'da: Sömürge geçmişi için özür yerine 'derin pişmanlık' ifadesi". BBC. 8 Haziran 2022. 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2025.
- Moreorless: Heroes & Killers of the 20th century web sitesi [1]
