IP yönlendirme

IP yönlendirme (ya da IP yönlendirimi), İnternet Protokolü (IP) kullanan ağlarda veri paketlerinin kaynak noktadan hedef noktaya yönlendirilmesi işlemidir. Bu işlem, genellikle yönlendirici (router) adı verilen ve ağ trafiğini yönetmek için özel olarak tasarlanmış cihazlar aracılığıyla gerçekleştirilir. IP yönlendirme, internet ve diğer büyük bilgisayar ağlarının temelini oluşturur.

Temel Kavramlar

Yönlendirme işlemi, IP paketlerinin başlık kısmında bulunan hedef IP adresine göre gerçekleştirilir. Her yönlendirici, kendisinde tanımlı bulunan yönlendirme tablosuna (routing table) bakarak paketin bir sonraki durağını belirler. Bu işlem, paket nihai hedefine ulaşıncaya kadar tekrarlanır.

Yönlendirme, OSI modelinin üçüncü katmanı olan ağ katmanında gerçekleşir. Ancak günümüzde yönlendiriciler, ağ güvenliği ve yönetimi gibi daha üst katmanlara ait işlevleri de yerine getirebilmektedir. Örneğin birçok yönlendirici TCP/UDP port filtrelemesi yapabilir veya Telnet, FTP, HTTP gibi yönetim servislerini barındırabilir.

Yönlendirme Türleri

IP yönlendirme iki ana yöntemle gerçekleştirilebilir: statik ve dinamik.

Statik Yönlendirme

Statik yönlendirme, yönlendirme tablolarının elle tanımlanmasıyla oluşturulur. Genellikle küçük ve sabit yapılı ağlarda tercih edilir. Bu yöntem daha az kaynak tüketir ancak ağda herhangi bir değişiklik olduğunda yönlendirme kurallarının manuel olarak güncellenmesi gerekir.

Dinamik Yönlendirme

Dinamik yönlendirme, yönlendirme tablolarının ağ cihazları arasında otomatik olarak değiş-tokuş edilmesiyle oluşur. Bu yöntem esnek yapıdadır ve ağ üzerindeki değişikliklere otomatik tepki verir. En yaygın dinamik yönlendirme protokolleri şunlardır:

RIP (Routing Information Protocol)
OSPF (Open Shortest Path First)
BGP (Border Gateway Protocol)

Dinamik yönlendirme, büyük ölçekli ve karmaşık ağlarda tercih edilir. Statik ve dinamik yöntemlerin birlikte kullanıldığı durumlarda, genellikle statik yönlendirme önceliklidir.

Bağlantılı ve Bağlantısız Yönlendirme

Bağlantılı Yönlendirme

Bu yöntemde, veri iletiminden önce kaynak ve hedef arasında sanal bir devre kurulur. Her paketin bu sanal devre üzerinden iletildiği bağlantılı yönlendirme, daha büyük veri blokları için daha verimlidir. Paket başlıkları kısadır ve paketler sırayla iletilir. ATM ve Frame Relay gibi teknolojiler bağlantılı yönlendirme kullanır.

Bağlantısız Yönlendirme

Bağlantısız yönlendirmede her paket bağımsız olarak yönlendirilir. Her paket, hedef adresini taşıyan bir IP başlığı içerir ve yönlendiriciler tarafından tek tek değerlendirilir. Bu yapıdaki ağlara datagram ağı adı verilir. İnternet protokolü bu yöntemle çalışır. Paketler farklı yollardan geçebilir ve sırasız ulaşabilir.

Güvenlik ve Gelişmiş İşlevler

Modern yönlendiriciler yalnızca veri yönlendirmekle kalmaz; aynı zamanda:

Paket filtreleme (ör. Erişim Kontrol Listesi )
NAT (Ağ Adresi Çevirisi)
Güvenlik duvarı işlevleri
VPN bağlantı yönetimi
QoS (Hizmet Kalitesi) yönetimi gibi ek görevleri de yerine getirebilir.

Bu gelişmiş işlevler yönlendiricileri yalnızca ağ katmanının değil, uygulama katmanına kadar pek çok alanda işlevsel hâle getirmiştir.

Kaynakça

Kurose, James F. ve Keith W. Ross. Computer Networking: A Top-Down Approach. 7. Baskı, Pearson, 2017. ISBN 978-1-292-15120-0.
Tanenbaum, Andrew S. ve David J. Wetherall. Computer Networks. 5. Baskı, Pearson, 2011. ISBN 978-0-13-212695-3.
Forouzan, Behrouz A. Data Communications and Networking. 5. Baskı, McGraw-Hill, 2013. ISBN 978-0-07-337622-6.
Cisco Systems. “Introduction to Routing and Packet Forwarding.” CCNA Curriculum Guide, 2020.
RFC 791 – Internet Protocol (https://datatracker.ietf.org/doc/html/rfc791)
RFC 2328 – OSPF Version 2 (https://datatracker.ietf.org/doc/html/rfc2328)

Ayrıca bakınız