İgor Guzenko
| İgor Gouzenko | |
|---|---|
 Gouzenko TV'de | |
| Casusluk faaliyeti | |
| Bağlılık | SSCB (iltica) |
| Hizmet | GRU |
| Hizmet yılları | 1943-1945 |
| Rütbesi | Teğmen |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Ocak 1919 Rogaçev, Rusya SFSC |
| Ölüm | 28 Haziran 1982 (63 yaşında) Mississauga, Kanada |
| Ölüm nedeni | Kalp krizi |
Igor Sergeyevich Gouzenko (Rusça:Игорь Сергеевич Гузенко, 13 Ocak 1919 - 28 Haziran 1982), şifre uzmanı, yazar ve GRU ajanı. SSCB'nin, Ottawa büyükelçiliğinde şifre memuru olarak çalıştı daha sonra 109 belgeyi batıya kaçırarak Kanada'ya iltica etti. Tarihçi Jack Granatstein bu olayı ''kamuoyu açısından Soğuk Savaş'ın başlangıcıydı. Soğuk Savaş Ottawa'da başladı.'' olarak kabul eder.
13 Ocak 1919'da Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Rogaçev'de doğdu. Öğretmen olan dul annesi tarafından büyütüldü. İlk eğitimini annesinden aldı. Başarılı okul yıllarından sonra 1938'de Moskova Mimarlık Fakültesine başladı. Üçüncü sınıftayken Sovyetler Birliği'nın II. Dünya Savaşına girmesiyle Askeri İstihbarat Akademisine gönderildi. Mimarlık fakültesindeyken tanıştığı Svetlana Gusev ile evlendi. İstihbarat Akademisini 1943 yılında bitirdi ve teğmen rütbesiyle Kanada Ottawa'daki Sovyet Büyükelçiliği Şifre memurluğuna atandı. 5 Eylül 1945'te 109 gizli belgeyi Sovyetlerden kaçırarak, Kanada'ya verip iltica etti. Bu belgeler, Sovyetler'in Kanada, İngiltere, ABD'ndeki önemli bir casus şebekesini[kaynak belirtilmeli] açıklamış ve bu alanda Batılıların eline geçebilen tek ve en değerli doküman olmuştur.
Sovyetlerin atom bombası hakkındaki istihbarat çalışmalarını ve projede çalışan bilim insanlarından Allan Nunn May(1911-2003) Sovyetler'e aktardığı bilgilerin olduğu bu belgeyi almak için Stalin büyük uğraş vermiş ve Sovyetler Gouzenko'ya Ottawa'da bir operasyon düzenlemişlerdir.[kaynak belirtilmeli] Fakat başka bir ajan olan Stephenson tarafından Gouzenko ölümden kurtulmuştur.
Gouzenko'ya ve eşinin Sovyetlerin saldırısından korumak amacıyla Kanada Hükûmeti tarafından farklı farklı kimlikler verildi. Gouzenko'nun ailesi gözaltına alındı. Annesi, soruşturma altındaki Lubyanka Binası'ndaki NKVD hapishanesinde öldü. Kız kardeşi kayboldu. Kız kardeşinin kızı yetimhaneye gönderildi. Babası ise 5 yıl ceza aldı.[1]
Gençlik yıllarında kısa hikâyeler yazmasına karşın, en önemli eseri, Bir Devin Düşüşü'dür (The Fall of a Titan). Bu romanda Sovyetleri eleştiren bir üslubu vardır. Esas kitap 600 sayfadır. Gouzenko tarafından 200 sayfalık bir nüsha olarak kısaltılmıştır. Kitapta gerçek olan şahısların isimleri değiştirilerek, gerçek olaylar anlatılmaya çalışılmıştır. Kitabın kahramanı Mihail Gorin'in Maksim Gorki olduğu bilinir.[kaynak belirtilmeli] Sovyet ihtilalinin hazırlık aşamasından 1954'e kadar geçirilen safhalar ve bu ihtilale katkısı olan insanların o günkü durumları izlenir. 1954 yılında Bir Devin Düşüşü ile Kanada'da Governor-General Edebiyat ödülünü alır.[kaynak belirtilmeli] Haziran 1982'de Kanada Mississauga'da kalp krizi sonucu öldü. Svetlana Eylül 2001'de öldü ve yanına gömüldü. 2002 yılına kadar mezarları işaretli bile değildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Knight, Amy (24 Ağustos 2007). How the Cold War Began (İngilizce). Basic Books. ISBN 978-0-7867-3308-8. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Soviet Defector 17 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Gizli Belgeler 17 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
