Il re pastore

**Il re pastore**
"Çoban Kral"
Özgün isim	Il re pastore'
Müzik	Wolfgang Amadeus Mozart
Libretto	Matastasio revizyon Gianbattista Varesco
Gala	23 Nisan 1775
İlk gösterim yeri	Başpiskoposluk Sarayı, Salzburg
Oyuncular	Aminta: Sayda krallığı mesru varisi, bir çoban, soprano (kastrato); Elisa: Fenikeli bir çoban kız; soprano; Tamiri: devrik zalim kral, Stratone'nin kızı; soprano; Agenore: Saydalı bir soylu; tenör; Alessandro, Makedonya Krali; tenör;

Il re pastore Çoban Kral; Köchel dizini K208) Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş iki perdelik, bazen "opera seria" bazen "seranata" janrinda olarak nitelendirilen, bir opera eseridir. Eserin librettosu İtalyanca olarak Matastasio tarafından hazırlanmış ve "Gianbattista Varesco" tarafından düzenlenmiştir. Eserin ilk gösterisi 23 Nisan 1775de Salzburg'da Başpiskopos "Kont Hieronymus von Colloredo" nun "Başpiskoposluk Sarayı"nda yapılmıştır.

Hazırlanması ve sahnelenmesi

Bu opera 1775de Avusturya Imparatoricesi Maria Theresa'nin küçük oğlu "Arşidük Maksimillian Franz"'ın Salzburg'u resmi bir ziyareti için sipariş edildi.

Bu eser 1751de Matastasio'nun Tortuato Tasso'nun Aminta adli eserinden uyarlanarak bir libretto olarak hazırlandı. Bu libretto daha önce "Felice Giardini" tarafından üç perdelik bir opera olarak bestelenip sahneye konmuştur. Mozart'in babası bu eseri görmüştü.

Mozart siparaşi aldiği zaman 19 yaşındaydı. Önce Matastasio'nun librettosu Salzburg'da saray papazı olan Varesco tarafından yeniden düzenlendi. Mozart bu siparişi karşılamak için 6 hafta süren yoğun bir çalışma yapıp zamanında eseri bitirdi. Mozart'in eseri (Felice Giardini'nin üç perdelik eserine karşı olarak) iki perdeliktir ve bu nedenle özgün librettodan önemli bazı değişiklikler içermektedir. Her bir perdenin yaklaşık 1 saat devam etmesi ve eserin yaklaşık 107 dakika sürmesi planlanmıştır.

Klasik antik bir konusu ve teması olduğu için bir "opera seria" janrina dahil eser olarak sınıflandırır. Ama çok defa bir opera olarak değil de bir çeşit dramatik kantata olan serenatas olarak sınıflandırmaktadır.

Aminta ile Elisa ve Agenore ile Tamiri adli iki çiftin aşkları ve evlenme planları içindeki entrikali degimeler otomatik olarak modern opera seyircisini bu eserin Cosi fan tutte eserini andırdığını akla getirmektedir. Fakat bu eserin ana psikolojik teması bir çiftin askının gerektirdiklerinin krallık idaresi gerekleri ile çatışmasıdır. Coban Kral Aminta Elisa'ya olan aşkı ile devlet idaresi gereği olarak Tamiri ile evlenmesinin mantıklılığı arasında bocalamaktadır. Bu nedenle bu eser Mozart'in Idemeneo adli eserinin temasına benzemektedir. Gerçekten Mozart 'Il re pastoreden sonra 6 yıllık bir arada opera besteciliğini bir tarafa bırakmıştır. Ancak bu donem sonunda Il re pastoreye benzer temali 'Idemeneo operasını hazırlamıştır.

Roller

Rol	Ses tipi	Prömiyerde roller, 23 Nisan, 1775 (Orkestra şefi: Wolfgang Amadeus Mozart )
Aminta, Sayda krallığı meşru varisi, bir çoban	soprano (kastrato)	Tommaso Consoli
Elisa, Fenikeli bir çoban kız	soprano	Maria Anna Fesemayr
Tamiri, devrik zalim kral, Stratone'nin kızı	soprano	Maria Magdalena Lipp
Agenore, Saydalı bir soylu	tenor	Felix Hofstätter
Alessandro, Büyük İskender, Makedonya Kralı	tenor	Franz Anton Spitzeder

Çalgılar

Mozart'ın özgün notaları şu çalgıları kapsayan bir orkestra için hazırlanmıştır:

2 flüt, 2 oboa (yahut corno inglese), 2 fagot
4 korno, 2 trombon
timpani
Yaylı sazlar bölümü
"Secchi" resitatifleri için "basso continuo" ve klavsen ve viyolonsel

Konu özeti

Makedonya Kralı Alessandro (Büyük İskender), Sayda şehrinin zalim kralı Stratone'yi tahtından indirmiştir ve meşru kralı bulmak istemektedir.

I. Perde

Çayırlık bir alan. Sayda şehri uzaktan görülmekte.

Elisa bir çoban olan sevgilisi Aminta ile birliktedir. Kral Alessandro ile Sayda şehri tiranı olan Straone arasındaki savaşın birbirlerine olan aşklarına hiç etki yapmayacağını söyler. Alessandro Straone'yi tahtından indirmiştir ve yerine geçecek meşru hükümdarı aramaktadır. Aminta'nin meşru varis olduğunu düşünmektedir. Kıyafet değiştirerek Aminta yanına gelir ve onu Alessandro'nun huzuruna götürmeyi teklif eder. Aminta çoban olarak kalmak istemektedir. Bu sırada Agenore Stratone'nin kızı olan ve sevdiği Tamiri ile karşılaşır. Tamiri Agenore'nin kendini hala sevdiğini öğrendiği için çok teselli bulmuştur.

Elisa Aminta ile evlenmek için kendi babasından izin almıştır. Agenore, Aminta'ya o daha bebek iken Stratone tarafından şehrin dışına sürülmüş olduğunu ve tahta meşru varisin Aminta'nin kendisi olduğunu açıklar. Aminta tahtını eline geçirdikten sonra Elisa'ya geri dönmeye and içer. Aminta Elisa'yı sevmektedir ama Allessandro'ya göre Aminta kral olarak kabul edildikten sonra krallık sorumlulukları başa gelmeli ve krallık görevinin aşktan öncelik taşıması gerekmektedir. Allessandro'nin önerisine göre Tamiri'nin Aminta ile evlenmesi halinde Aminta'nın yeni karısının babasının yerine kral olması herkese çok uygun görülecektir. Aminta bunu kabul etmemektedir.

II. Perde

Makedonyalılar ordugahı.

Elisa'nin Aminta ile görüşme isteği Agenore tarafından önlenir. Aginore Aminta'nın Elisa arkasından gitmesini de engellemektedir. Alessandro Aminta'ya krala uygun giysiler giyip şehir halkına tanıtılmaya hazır olmasını söyler. Ayni zamanda Aminta'nın Tamiri ile evlenmesine kesin karar almıştır. Bu hem Aminta'yi çok sinirlendirmiştir ve hem de Agnore'yı da gayet hoşnutsuz etmiştir. Agnore bu kararı Elisa'ya iletmesi gerekmektedir. Tamiri Aminta ile evlenmek istememektedir. Agenor bu iki evlenme planının uygulanmasını büyük azaplar çekerek hazırlamaktadır. Her iki kadın da kendilerini Alessandro huzuruna çıkıp onun merhamet hislerine dayanarak kararını değiştirmesini isterler. Tamiri Alessandro'ya gider ve ona kendisinin Agenore'yi sevdiğini söyler. Elisa Alessandro'ya diz çöküp Aminta'yi kendisine koca olarak vermesi için ona yalvarır. Aminta da Alessandro'ya Elisa'ya âşık olduğunu bildirir. Alessandro verdiği iki kararın kimseye adil olmadığını anlayıp Aminta'ya Elisa ile ve Tamiri'nin de Agenore'ye evlenmesine izin verir. Aminta Sayda Kralı olarak tac giyip şehrin idaresini eline alır.

Önemli müziksel parçalar

I. Perde

"Intendo, amico rio" - Aminta
"Alla selva, al prato" - Elisa
"Aer tranquillo e di sereni" - Aminta
"Si spande al sole in faccia" - Alessandro
"Per me rispondete" - Agenore
"Di tante sue procelle" - Tamiri

II. Perde

"Barbaro! oh Dio mi vedi" - Elisa
"Se vincendo vi rendo felici" - Alessandro
"L'amerò, sarò costante" - Aminta
"Se tu di me fai dono" - Tamiri
"Sol può dir come si trova" - Agenore
"Voi che fausti ognor donati" - Alessandro

Seçilmiş ses kayıtları

Yıl	Roller (Aminta, Elisa, Tamiri, Agerone, Alessandro)	Opera evi ve Orkestra, Orkestra şefi	Marka
1967	Reri Grist, Lucia Popp, Arlene Saunders, Nicola Monti, Luigi Alva	The Orchestra of Naples, Denis Vaughan	2 CDs: RCA
1976	Yvonne Minton, Janet Baker, Frederica von Stade, Lucia Popp Stuart Burrows	Covent Garden Orkestrasi ve korosu Colin Davis	Philips
1995	Ann Murray, Eva Mei, Inga Nielsen, Markus Schäfer, Roberto Saccà	Concentus Musicus Viyana, Nikolaus Harnoncourt	Teldec

Dipnotlar

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Eserin tümünün ses kayıtı Mozart Archiv8 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme tarihi:14.3.2010)
Il rè pastore, "The Mozart Project"de giriş ve konu özeti (İngilizce) (Erişme tarihi:14.3.2010)
Il re pastore, Mozarteum partisyon notalari11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) (Erişme tarihi:14.3.2010)
YouTube Mozart / Il re pastore, K. 208 (Harnoncourt) maddesi "Il re pastore, K. 208" Orkestra Şefi Harnoncourt Audio kaydı [1] 4 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (Erişme tarihi:2.7.2016)
YouTube Mozart - Il Re Pastore - Salzburg maddesi "Il Re Pastore K. 208" Salzburg, Mozarteum yapımı video kaydi [2], (Erişme tarihi:2.7.2016)