Iridium iletişim uyduları
Iridium iletişim uyduları, uydu telefonlarının ve çağrı cihazlarının birbirleriyle olan bilgi ve ses akışını sağlamak için Dünya'nın yörüngesine oturtulmuş uydulardır. İlk planlanan sayıları 77 olduğu için uydulara o atom numaralı element olan İridyum adı verilmiştir.[1][2] Her bir uydu numaralarla adlandırılır.
Yörüngedeki Durumları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yörüngeleri ekvatora 86.4o eğiktir. Birbirlerinden bağımsız 6 hareketli yörünge düzlemi vardır. Yörünge düzlemlerine 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 adı verilmiştir. Her bir yörünge düzlemi, yanındaki yörünge düzleminden 31.6° eğiktir. (Ama 1. ve 6. yörünge düzlemleri arasında 22° fark vardır.)[3] Planlanan sayı 77 olmasına rağmen toplam sayılarının 72 olmasına karar verilmiştir. (Aslında 66 tanesi yeterlidir. Geri kalan 6 tanesi yedek uydulardır. Her bir yedek uydu bir yörünge düzleminde bulunur.) Alçak yörünge uyduları olup deniz seviyelerinden yükseklikleri 780 km kadardır. Yörüngedeki hızları 27000 km/s kadar çıkabilir. Haberleşme akışını sağlamak için uydular öndeki, arkadaki ve yanındaki uydularla sürekli irtibat halindedir. Dünya çevresindeki tam bir turu yaklaşık 100 dakikada atarlar.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk 5 iridyum uydusu 14 Mayıs 1997'de Kaliforniya'da bulunan Vanderberg Hava Üssü'nden uzaya fırlatılmıştır.[4] 1999 yılının haziran ayına kadar Dünya'nın çeşitli yerlerinden iridyum uyduları fırlatılmıştır. Şubat 2002'de ise yörüngeye 5 yedek uydu daha yerleştirildi.[5]
10 Şubat 2009, Salı günü İridyum 33 uydusu ile Kosmos 2251 uydusu Sibirya'nın yaklaşık 800 km üstünde çarpışmıştır ve 2 uydu da kullanılamayacak hale gelmiştir.[6]
Iridyum NEXT Uyduları
[değiştir | kaynağı değiştir]Iridium'un "Iridium NEXT" adı verilen yeni jenerasyon uyduları 2017 yılında fırlatmaya başladı. İlk 10 uydu, 14 Ocak 2017'de California'da bulunan Vandenberg Hava Üssünden fırlatıldı. Yüksek data kapasitesi sunacak olan bu yeni uydu kümesinin fırlatımlarının 2018 yılında tamamlanması planlanıyor. https://www.iridium.com/network/iridiumnext 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İridyum Parlamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Yörüngeleri hareketli olduğu için uydular sürekli yer değiştirir. Antenlerin yüksek yansıtıcı özelliklerinden dolayı anten belli bir açıya geldiğinde Güneş'ten aldığı ışığı yansıtır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yörünge süreleri ve hızları; 4π²R³ = T²GM ve V²R = GM, burada R = yörünge yarıçapı metre olarak, T = saniyede yörünge dönemi, V = yörünge hızı m/s olarak, G = yerçekimi sabiti ≈ 6.673×10−11 Nm²/kg², M = Yeryüzü kütlesi ≈ 5.98×1024 kg. verileri kullanılarak hesaplanmıştır.
- ^ Yaklaşık olarak yörünge; Ay Dünya'ya en yakın konumda iken (363.104 km ÷ 42.164 km) 8.6 kez, en uzak (405.696 km ÷ 42.164 km) konumda iken 9.6 kez.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Iridium Uyduları". ODTÜ AAT, gökyüzü.org. 15 Haziran 2009. 25 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "How it Works". Iridium.com. 9 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009.
- ^ "Iridium launch". rod.sladen.org.uk. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009.
- ^ "First Iridium Satellites are launched". flightglobal.com.
- ^ "IRIDIUM Kilometre Taşları". mobilkom.com.tr. 25 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009.
- ^ "Çarpışan Uydular". ODTÜ AAT, gökyüzü.org. 12 Şubat 2009. 25 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.