Islah-ı Sanayi Komisyonu
Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde 1860'larda kurulan, sanayi gelişmeler sağlamayı amaçlayan komisyondur.Devlet komisyonla batının sanayileşme sürecinin gündeme getirdiği büyük ölçekli, inorganik enerjiye dayalı fabrikalar kurmaktan çok, çökmeye yüz tutmuş zanaat birimleri arasında dayanışma amaçladı. Komisyon 1873'te dağılmıştır.[1][2]
Sanayi Devrimi gibi batı teknolojik gelişmelerine ayak uyduramayan imparatorluk 19. yüzyılda sanayi konusunda somut adımlar attı. Şirketleşme komisyonun ana hedeflerinden biridir. Esnaf eskisi gibi dağınık bir biçimde üretimlerini sürdüreceğine ortak sermaye koyarak şirketleşmelidir.Osmanlı lonca geleneğinin tekrar ihyası Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun ana hedefidir. Kurulacak şirketlerin başına esnafların getirilmesi amaçlanır. Komisyon kâr sınırına ve satış fiyatının tespitine kadar belirleyici olmak ister. Bu da liberal çağın ekonomik ölçülerine ters düşer. Bu nedenle de kısa ömürlü olur. En Önemli katkısı şirket olgusunu topluma tanırmış olmasıdır. Komisyon'un teşvikiyle İstanbul'un deri esnafı 10.000 altın sermayeli bir şirket kurmuşlardır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Kasım 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014.
- ^ Satış, İhsan (25 Kasım 2013). "Islah-I Sanayi Komisyonu ve Şirketlerin Teşekkülü: Debbağ Şirketi Örneği/ The Establısment of Islah-ı Sanayi Comıssıon and Corporatıons: Example of Debbağ". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9 (18): 417-429. ISSN 1304-429X. 21 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Şubat 2024.
- ^ "Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi" (PDF). mku.edu.tr. 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2025.