Jean-Paul Roux
Jean-Paul Roux | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Ocak 1925 Paris, Fransa |
| Ölüm | 29 Haziran 2009 (84 yaşında) Saint-Germain-en-Laye, Fransa |
| Milliyet | Fransız |
| Mezun olduğu okul(lar) | École du Louvre Paris Üniversitesi École pratique des hautes études Institut national des langues et civilisations orientales |
| Meslek | Antropolog, etnolog, tarihçi, din tarihçisi, Türkolog |
Jean-Paul Roux (okunuşu: Jan Pol Ru) (5 Ocak 1925, Paris - 29 Haziran 2009, Saint-Germain-en-Laye[1][2][3] (Yvelines)[4]), Fransız oryantalist ve Türkolog.
Öğrenimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Öğrenimini Paris'te yaptı. Eğitimine Doğu Dilleri Okulunda başladı ve daha sonra sırasıyla École de Louvre Tarih Bilimleri Akademisini bitirdi. Doktorasını ise doğubilim ve edebiyat üzerine verdi.[5][6]
Çalışma ve akademik hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1952 yılında CNRS yani Fransız Ulusal Araştırma Merkezi'nde çalışmaya başladı ve 1990 yılında Araştırma Birimi Başkanı olarak emekli oluncaya kadar burada çalıştı. Yine bu dönemde 1957 ve 1990 arasında École de Louvre de akademisyen olarak da çalıştı ve Profesör unvanını aldı ve Orta-Asya ve Türk kültür tarihi üzerine yaptığı alan çalışmaları sonucunda hazırladığı temel çalışmalarla tanındı.
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye ile 1950'li yıllardan itibaren ilgilenmeye başladı. La Turquie: Géographie. - Économie. - Histoire. - Civilisation et Culture adlı çalışmasını 1953 yılında yayınladı. bundan sonra peş peşe Türkiye ve Orta-Asya tarihi ve Türk örf ve adetlerini kapsayan çalışmalar yaptı.[5]
Bu bağlamda, Türkiye'yle ilgilenmesi, 1950'li yılların başlarına rastlamaktadır. Hazırladığı La Turquie: Géographie. - Économie. - Histoire. - Civilisation et Culture (1953) adlı eserden sonra, ardı ardına Türkiye ve Orta-Asya kültür tarihi ve Türk geleneklerini kapsayan analitik-karşılaştırmalı çalışmalarla adını duyurdu. Kimi eserleri Timur (1994), Türklerin ve Moğolların Eski Dini (1994), Türklerin Tarihi: Büyük Okyanus'tan Akdeniz'e İki Bin Yıl (1995) adıyla Türkçeye çevrildi.[6]
1971 ve 1977 yıllarında Paris'teki iki büyük İslam Sanatları Sergisi'ni organize etti.[7]
Türk Ulusu Hakkında Düşünceleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Roux'a göre:"Türkler dışarıdan evlenme eğiliminde oldukları ve eşlerini Türk olmayanlar arasından seçtikleri, rastladıkları her kavimle kaynaştıkları, dilleri çok büyük bir çekim gücüne sahip olduğu ve pek çok topluluk da bu dili ve kültürü benimsediği için Türklerle ilgili karakteristik denilebilecek fiziksel [buna biyolojik, ırksal da denebilir] herhangi bir özellik saptama olanağı kalmamıştır. (...) Türklerin hiçbir ırksal özelliği yoktur. Dolayısıyla kendi içinde bir Türk ırkından söz edemeyiz.[8] Belki sadece Orta Asya'nın ücra dağlarından dünyanın herhangi bir yerine, Türklerin damarlarında, eski Türk kanından elmacık kemiklerini çıkık yapan o kandan daha çok, yabancı - Moğol, Çinli, İrani (Aryan), Sami, Rum, Kafkas, Slav, hatta Afrikalı- kanı akmaktadır.[8] Çünkü Dünyada en çok yayılan ve gittikleri bölgelerdeki yerli halklarla en çok karışan millet Türkler'dir. Roux, “Türklerle ilgili olarak kabul edilebilecek tek tanım dilbilimsel olandır. Türk; Türk diliyle konuşandır;" tarifinden sonra,"İnsanlık tarihinde baştan beri var olan bu millet;kendine özgü yasaları, ayırt edici özellikleri olan canlı bir organizma, çok çeşitli ögelerden oluşmuş; ancak matematiksel bir bütün oluşturmuş ve kesin ve net tanımla Türk adını almış, aynı kültürden olan,aynı dili konuşan insan topluluğudur; demektedir.[8]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Başta Atatürk Kültür Merkezi de olmak üzere birçok Fransız bilimsel derneğe fahri üye seçildi. Aynı zamanda Türk hükümeti tarafından 1973 yılında Devlet Ödülü verildi ve TÜTAV Ödülü aldı ve 1998 yılında da Liyakat Madalyası ile onurlandırıldı.[7]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Jean Paul Roux'un iki yüz makalesi ve yüzü aşkın araştırması ve bununla birlikte çoğunluğu Orta Asya ve Türk kültürüyle ilgili 25 kitabı vardır.[7]
Türkçeye çevrilen eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Babür - Büyük Babürlerin Tarihi (Babur - Histoire des Grands Moghols, 1986), Kabalcı Yayınevi, İstanbul Nisan 2008, ISBN 975-997-125-9.
- Eski Altay Halklarinda Ölüm (La Mort Chez Peuples Altaiques Anciens et Medievaux, 1963), Kabalcı Yayınevi, İstanbul Kasım 1999, ISBN 975-8240-17-X.
- Moğol İmparatorluğu Tarihi (Histoire de L'Empire Mongol, 1993), Kabalcı Yayınevi, İstanbul Aralık 2001, ISBN 975-8240-40-4
- Orta Asya: Tarih ve Uygarlık (L'Asie Centrale-Histoire et Civilisations, 1997), Kabalcı Yanınevi, İstanbul Şubat 2001, ISBN 975824035-7.
- Türklerin Tarihi (Histoire des Turcs, 1984), Kabalcı Yayınevi, İstanbul Haziran 1998, ISBN 975-506-018-9.
- Türklerin ve Moğolların Eski Dini (La Religion Des Turcs et des Mongols, 1984), Kabalcı Yayınevi, İstanbul Kasım 2002, ISBN 975-8240-70-6.
- Orta Asya'da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar (Faune et flore sacréés dans les sociétés altaiques, 1966), Kabalcı Yayınevi, 2000, ISBN 975-997-012-0.
- Eski Türk Mitolojisi, (Die Alttürkische Mythologie, J.G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger, 1999) Bilgesu Yayınları, 2012, ISBN 978-944-795-34-0
- Timurlenk, Dergah Yayınları, 2022
Tüm eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2002: Gengis Khan et l'Empire mongol, coll. « Découvertes Gallimard » (nº 422), série Histoire. Paris: Éditions Gallimard
- 2003: Ghenghis Khan and the Mongol Empire, "Abrams Discoveries" (US) & "New Horizons" (UK) series
- 2012: Cengiz Han ve Moğol İmparatorluğu, “Genel Kültür Dizisi”
- 1999: Montagnes sacrées, montagnes mythiques
- 1997: L'Asie centrale, histoire et civilisation, ISBN 978-2-213-59894-9
- 1995: Le roi, mythes et symbole
- 1993: Histoire de l'empire mongol
- 1991: Tamerlan
- 1989: Jésus
- 1988: Le sang. Mythes, symboles et réalités
- 1986: Babur, histoire des Grands Moghols
- 1984: Histoire des Turcs
- 1985: Les explorateurs au Moyen Âge (Sylvie-Anne Roux ile birlikte, ISBN 2-01-279339-8)
- 1984: La Religion des Turcs et des Mongols
- 1983: Mustafa Kemal et la Turquie nouvelle
- 1969: Les traditions des nomades de la Turquie méridionale: contribution à l'étude des représentations religieuses des sociétés turques d'après les enquêtes effectuées chez les Yörük et les Tahtaci
- 1966: Faune et flore sacrées dans les sociétés altaïques
- 1963: La mort (la survie) chez les peuples altaïques anciens et médiévaux d'après les documents écrits
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Relevé des fichiers de l'Insee". 20 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.
- ^ Décès de l'historien Jean-Paul Roux 18 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Le Figaro, 30 juin 2009.
- ^ Disparition: Jean-Paul Roux, spécialiste de la Turquie et des arts de l'Islam 20 Şubat 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Le Monde, 6 juillet 2009.
- ^ Le Monde internet sayfası 8 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- ^ a b BibloMonde adlı internet sitesi 15 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- ^ a b "Roux'un özgeçmişini anlatan bir internet sayfası". 9 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2007.
- ^ a b c Yazarın kitaplarının satılıdığı bir internet sitesi
- ^ a b c Jean Paul Roux, çev.: Aykut Kazancıgil, Lale Arslan-Özcan, Türklerin Tarihi: Pasifik'ten Akdeniz'e 2000 Yıl, Kabalcı Yayınevi, Şubat 2007, ISBN 9759970910, Sayfa 29
| Otorite kontrolü |
|
|---|
