Jean Bart
| Jean Bart | |
|---|---|
| 21 Ekim 1650 – 27 Nisan 1702 | |
 | |
| Tür | Dunkirk Korsanı |
| Doğum yeri | Dunkirk |
| Ölüm yeri | Dunkirk |
| Bağlılığı | Fransa/Birleşik Hollanda Cumhuriyeti/Paralı asker |
| Hizmet yılları | 1672-1697 |
| Rütbesi | Oramiral |
| Savaşları/Çatışmaları | Dokuz Yıl Savaşı
|
Jean Bart (21 Ekim 1650 - 27 Nisan 1702) Fransız oramiral ve korsan.
Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Jean Bart, 1650'de[1] Dunkirk'te, bazı kaynaklara göre balıkçı,[2] bazılarına göre Fransa korsanı olarak tarif edilen bir denizcinin oğlu olarak denizci bir ailede dünyaya geldi.[3] Neredeyse kesinlikle, o zaman bölgedeki ana dil olan Hollandaca konuşuyordu ve doğum adı Jan Baert'ti.[4][5]
Denizcilik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bart gençliğinde, Oramiral Michiel de Ruyter komutasındaki Hollanda donanmasında görev aldı. 1672'de Fransa ve Hollanda arasında savaş başladığında Fransa Donanması'na girdi. O günlerde asil kan taşımayan kişiler donanmada subay rütbesi alamadıkları için, Dunkirk korsanlarının birinin kaptanı oldu. Bu görevde şaşırtıcı bir cesaret sergiledi. Böylece XIV. Louis onu Akdeniz'e özel bir göreve yolladı. Burada yeteneklerini sergileyebildi.
Asil bir soydan gelmediği için donanmada bir komutanlık alamadı. Resmi olmayan bir şekilde komutanlık yaptı ancak çok başarılı olduğu için 1679'da teğmenliğe terfi etti. Hollanda donanmasına terör estirdi ve Hollanda ticaretine karşı ciddi bir tehdit oluşturdu. Bir keresinde, altı gemiyle bir filonun ablukasını kırdı, bir dizi düşman gemisini parçaladı ve tahıl nakliyatının Dunkirk limanına güvenli bir şekilde ulaşmasını sağladı. Hızla albay rütbesine ve sonra oramiral rütbesine terfi etti.[6]
En büyük başarılarını Dokuz Yıl Savaşı'nda (1688-1697) elde etti.
- 1689'da savaşın başında İngilizler tarafından Claude de Forbin ile birlikte esir alındı ve Plymouth'a götürüldü. Ancak 3 gün sonra, 20 denizciyle birlikte bir kayığın içinde Breton'a kaçmayı başardılar.
- 1691'de müttefik ticaret filosuna terör estirdi, bir İskoç kalesi ve dört köy yaktı, Dunkirk ablukalarından kaçtı.
- 1694'te, en büyük başarısını 29 Haziran 1694'teki deniz muharebesinde tahıl taşıyan büyük bir Hollanda konvoyunu ele geçirip Paris'i açlıktan kurtararak elde etti. Jean Bart 4 Ağustos 1694'te asalet unvanı aldı.
- 1696'da Dogger Bank Muharebesi'nde (1696) Hollandalılara karşı önemli bir zafer daha kazandı.
Ryswick Antlaşması (1697) ile aktif hizmeti bıraktı.
Evlilik ve çocuklar
[değiştir | kaynağı değiştir]3 Şubat 1676'da 16 yaşındaki Nicole Gontier ile evlendi. 1682'de Nicole ölmeden önce dört çocukları oldu. En büyük oğulları François Cornil Bart (17 Haziran 1676-?) kariyeri boyunca koramiral rütbesine çıktı.
13 Ekim 1689'da Jacoba Tugghe ile evlendi. On çocukları oldu. Halen Dunkirk'te arşivlenen evlilik sözleşmesini "Jan Baert" adıyla imzalamıştı.
Jean Bart plörezi nedeniyle öldü ve Dunkirk'teki Eglise Saint-Eloi Kilisesi'ne gömüldü.
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Hakkındaki birçok hikâyede 2,04 m boyunda, eğitimsiz bir denizcinin cesaret ve gözü karalığı ile nasıl Fransız Donanması'nın popüler kahramanı olduğu anlatılır. Toplam 386 gemi ele geçirdi ve bundan çok daha fazlasını ya yaktı ya da batırdı. Dunkirk şehri, bir heykelini dikerek ve bir meydana adını vererek anısını onurlandırdı. Her yıl Kutsal Salı'dan önceki Pazar günü düzenlenen Dunkirk karnavalı sırasında, yerel halk heykelinin önünde hep birlikte diz çöküp Cantate à Jean Bart'ı söyler.[7] Jean Bart, Dunkirk sakinleri tarafından yerel bir kahraman olarak görülür.
II. Dünya Savaşı'nda, Dunkirk'ün %70'i yıkıldı ancak heykeli ayakta kaldı.
-
Jean Bart'ın Dunkirk'teki heykeli -
Jean Bart'ın 1845'teki tasviri
Jean Bart adını taşıyan gemiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız Donanması'nın 27'den fazla gemisi, 200 yıl boyunca Jean Bart adını aldı. Bunlar arasında:
- Jean Bart (1788) - 74 toplu hat gemisi
- Jean Bart (1811) - 74 toplu hat gemisi
- Jean Bart (1886) - 4.800 tonluk birinci sınıf kruvazör
- Jean Bart (1910) - 23.600 tonluk zırhlı; ilk Fransız dretnotu
- Jean Bart (1940) - 380 mm toplarla donatılmış 50.000 tonluk zırhlı. 1940 yılında denize indirilmesine rağmen, gemi II. Dünya Savaşı'nın büyük bölümünü Kazablanka'daki rıhtımda geçirdi. 1955'e kadar silahları takılmadı ve yapımı tamamlanmadı; inşa edilen son Fransız zırhlısıdır.
- Jean Bart (1988) - Uçaksavar fırkateyn, hala Fransız Donanması'nda hizmet veriyor.
Birçok küçük deniz gemisinin yanı sıra privaterlere de "Jean Bart" adı verildi.
Jean Bart markalı ticari ürünler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jean Bart ayakkabı boyası
- Jean Barth Hollanda sigara tütünü
Popüler kültürde Jean Bart
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jean Bart, Neal Stephenson'un The Baroque Cycle adlı kitap serinde bir karakter olarak ortaya çıkar.
- Manga ve anime One Piece'de eskiden köle olan bir korsanın adı Jean Bart'tır
- Jean Bart adı, deniz keşif grupları için sık kullanılan bir isimdir.
- Flaman yazar Johan Ballegeer'in Het Eerste Litteken kitabı, Jan Baert'in yaşam öyküsünün bir uyarlamasıdır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Baptismal record". 29 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2012.
- ^ "Bart, or Baert, Jean". The American cyclopaedia (İngilizce). s. 343.
- ^ "Bart, Jean". A Naval Encyclopædia (İngilizce). 1. L. R. Hamersly & co. 1880. s. 67.
- ^ Flanders: a cultural history. Oxford University Press. 2007. s. 273. ISBN 0-19-531493-X. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
- ^ Histoire Maritime de France (Fransızca). Paris: Dufour & Mulat. 1851. s. 479. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
Jan Baert.
- ^
Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Bart, Jean". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
- ^ Cantate à Jean Bart
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Site consacré uniquement - Jean Bart (Fransızca)
- Jean Bart (Fransızca)
- Jean Bart22 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
