Jean Calas
Jean Calas (1698 - 10 Mart 1762) Fransa, Toulouse'ta yaşayan bir tüccardı. Suçsuz olduğunu dile getirdiği halde oğlunu öldürmekten dolayı yargılanmış, işkence edilmiş ve nihayetinde idam edilmiştir. Calas, resmi olarak Katolik olan bir toplumda bir Protestandı. Suçuyla ilgili şüpheler Katolik Kilisesi karşıtları tarafından dile getirildi ve bu suçlamalardan resmi olarak 1764'te aklandı. Zamanla Fransa'da François-Jean de la Barre ve Pierre-Paul Sirven ile birlikte dini hoşgörüsüzlüğün sembolik bir kurbanı haline geldi.
Arkaplanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Calas, karısıyla birlikte bir Protestandı. Fransa o zamanlar Katolik bir ülkeydi; Katoliklik, bireylerin farklı inançları uygulama konusunda yasal bir hakkının tanınmadığı bir devlet diniydi . Kral XIV. Louis tarafından başlatılan Protestanlığa yönelik sert baskı büyük ölçüde azalırken, protestanlar en azından tolere edildiler. Calas'ın oğullarından biri olan Louis, 1756'da Katolikliğe geçmişti.
Marc-Antoine Calas'ın Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]
13-14 Ekim 1761'de, Calas oğullarından bir diğeri olan Marc-Antoine, ailenin evinin zemin katında ölü bulundu. Söylentilere göre Jean Calas, oğlunu Katolikliğe geçmek istediği için öldürmüştü. Aile sorgulanırken başlangıçta Marc-Antoine'ın bir katil tarafından öldürüldüğünü iddia etti. Sonra Marc-Antoine'ı asılmış halde ölü bulduklarını açıkladılar; intihar kişinin kendisine karşı iğrenç bir suç olarak kabul edildiğinden ve intihar edenlerin cesetleri aşağılandığı için aile oğullarının intiharının bir cinayet gibi görünmesini istemişlerdi.[1]
Yargılama ve İdam
[değiştir | kaynağı değiştir]Jean Calas ölümün intihar olduğunu iddia etmesine ve Calas'ın Katolik mürebbiyesi Jeanne Vigneire'nin ifadesine rağmen, Toulouse'daki mahkeme Jean Calas'ın oğlunu öldürdüğüne karar verdi. Calas yargılanıp suçlu bulunduktan sonra aynı zamanda işkence edilmesi de kararlaştırıldı. Bunun üzerine kolları ve bacakları yuvalarından çıkana kadar gerildi. 17 litreden fazla su boğazından aşağı döküldü. Katedral meydanında, her bir uzvunun demir bir çubukla iki kez kırıldığı bir haça bağlanmıştı. Tüm bu işkencelere rağmen Calas masum olduğunu söylemeye devam etti.[2]
9 Mart 1762'de Toulouse parlamentosu (bölge mahkemesi) Jean Calas'ı tekerlek işkencesi denilen bir Orta Çağ infaz yöntemiyle ölüme mahkûm etti. Jean Calas 10 Mart'ta, 64 yaşında, masum olduğunu hala haykırırken, tekerlek üzerinde işkence görerek öldürüldü.
Voltaire'in Müdahalesi ve Calas'ın Ölümünden Sonra Aklanması
[değiştir | kaynağı değiştir]_-001.jpg)
Davayla ilgili Fransız filozof Voltaire ile temasa geçildi ve başlangıçta Calas katoliklik düşmanı bir fanatik olduğuna dair olan iddialar çürütüldükten sonra, Voltaire Calas'ın üzerindeki suçlamaları kaldırmak için bir kampanyaya başladı. Voltaire Calas'ın oğlu olan Marc-Antoine'in kumar borçları yüzünden ve içinde bulunduğu mezhep yüzünden üniversiteyi bitiremeyeceğinden dolayı intihar ettiğini söyledi.
Voltaire'in çabaları başarılı oldu ve Kral Louis XV Calas'ın ailesini kabul etti ve cezayı 1764'te iptal ettirdi. Kral, Toulouse'un baş hakimini kovdu ve 1765'te Jean Calas ölümünden sonra, orijinal suçlamalardan değil, bir "prosedür hatası" yüzünden Calas'ı suçlamalardan akladı ve aileye kral tarafından 36.000 livre ödenmesi kararlaştırıldı.[1] Katolik kilisesinin açık sözlü bir eleştirmeni olan Voltaire, 1763 tarihli Hoşgörü Üzerine İnceleme (Traité sur la tolérance) adlı çalışmasında kilisenin sertliğinin bir örneği olarak bu olayı gösterdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- l'Affaire Calas 2 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- Voltaire'in Traité sur la Tolérance à l'occasion de la mort de Jean Calas'ı (Fransızca)
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "The Calas Case". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.- Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Calas, Jean". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
