Köle gemisi
Köle gemileri, 17. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar köleleri taşımak için özel olarak inşa edilmiş veya dönüştürülmüş büyük kargo gemileriydi. Bu tür gemiler ayrıca "Guineamen" olarak da bilinirdi çünkü bu ticaret Batı Afrika'daki Gine kıyılarına ve bu kıyılardan insan kaçakçılığına dayanıyordu.[2]
Atlantik köle ticareti
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
1600'lerin başlarında, Avrupalıların Amerika'ya gelişinden bir yüzyıldan fazla bir süre sonra,[3] plantasyonlarda çalıştırmak için ücretsiz işgücüne olan talep, köle ticaretini karlı bir iş haline getirdi. Atlantik köle ticareti, Kongo İç Savaşı sırasında ve sonrasında 18. yüzyılın son yirmi yılında zirveye ulaştı.[4]
Kârı arttırmak için gemi sahipleri gemi gövdelerini çok az tavan boşluğu olan ambarlara böldüler, böylece mümkün olduğunca çok köle taşıyabileceklerdi. Hijyenik olmayan koşullar, susuzluk, dizanteri ve iskorbüt sonunda mevcudun ortalama %15'i[5] veya kölelerin üçte birine varan yüksek bir ölüm oranına yol açtı. Gemiler genellikle tahta yataklara sıkıca zincirlenmiş yüzlerce köle taşıyordu. Örneğin, köle gemisi Henrietta Marie yaklaşık 200 köle taşıyordu. Her kölenin hareket edecek çok az yeri olacak şekilde zincirlendiği kargo ambarlarına hapsedilmişlerdi.[6]
Köle gemilerinin en önemli rotaları Afrika'nın kuzeybatı ve batı kıyılarından Güney Amerika'ya ve bugün Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğu kıyılarına ve Karayipler'e uzanıyordu. 20 milyona kadar Afrikalı gemiyle taşındı.[7] Kölelerin Afrika'dan Amerika'ya taşınması, "üç köşeli ticaret"in "orta geçidi" olarak biliniyordu.
Köle gemilerindeki koşullar
[değiştir | kaynağı değiştir]Köleler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Köle gemisi sahipleri, köle ticaretini daha kârlı hale getirmek için mümkün olduğunca çok sayıda köleyi gemiye sığdırdılar. Bunu da alanı en iyi şekilde kullanmak için köleleri sıkıştırarak, zincirleyerek ve güçlü erkeklerin veya güzel ve yetenekli kadınların daha pahalı olacağını varsayip gruplandırarak yaptılar. Köleler bu sıkışık koşullar nedeniyle oksijen eksikliğinden ölmeye başladılar. Portekizli kanun koyucular, koşulları biraz iyileştirmek için 1684 Tonaj Yasası'nı çıkardılar.[8] Gemideki köleler yetersiz besleniyor ve acımasızca muamele görüyordu, bu da birçoğunun varış yerlerine varmadan ölmesine neden oluyordu. Ölen veya ölmekte olan köleler denize atılıyordu. Yolculuğu tamamlamak için ortalama bir ila iki ay gerekiyordu. Köleler çıplaktı ve birkaç farklı zincir türüyle birbirlerine zincirlenmişti, hareket edecek çok az yer olan ranzaların altındaki zeminde bulunuyorlardı. Bazı kaptanlar, diğer köleleri gözetlemek ve kontrol altında tutmak için köle muhafızları görevlendiriyordu. Zamanlarının çoğunu döşeme tahtalarına zincirlenmiş halde geçiriyorlardı, bu da kemiklerine kadar derilerini soyuyordu. Dizanteri, ishal, göz felci, sıtma, çiçek hastalığı, sarı humma, iskorbüt, kızamık, tifo, kancalı kurt, tenya, uyku hastalığı, tripanosomiyazis, frengi, cüzzam, fil hastalığı ve melankoli gibi hastalıklar köle gemilerindeki kölelerin ölümüne neden oldu.[9] Olaudah Equiano gibi eski kölelerin birinci ağızdan anlatımları, kölelerin katlanmak zorunda kaldıkları korkunç koşulları anlatıyor.[10]
İngiliz 1788 Köle Ticareti Yasası -aynı zamanda Dolben Yasası olarak da bilinir- köle ticareti başladığından beri ilk kez İngiliz köle gemilerindeki koşulları düzenledi. Bu yasa, köleliğin kaldırılmasını savunan William Dolben tarafından Birleşik Krallık Parlamentosu'na sunuldu. İlk kez, taşınabilecek köle sayısına sınırlama getirildi. Yasanın şartlarına göre, gemiler ton başına 1,67 köleyi en fazla 207 ton yüke kadar taşıyabiliyordu, bundan sonra ton başına yalnızca bir köle taşınabiliyordu.[11] Ünlü köle gemisi Brookes, 454 kişi taşımakla sınırlandı.[1] Daha önce 609'a kadar köle taşımıştı. Olaudah Equiano, yasanın destekçileri arasındaydı, ancak köle ticaretinin tamamen kaldırılması yerine sadece reform ve düzenlemeye ihtiyaç duyduğu fikrini yerleştireceğinden korkan William Wilberforce gibi bazı kölelik karşıtları yasaya karşı çıktı.[12]
Köle gemilerindeki aşırı kalabalıktaki bu sınırlı azalma, gemideki ölüm oranını azaltmış olabilir; ancak bu görüş bazı tarihçiler tarafından tartışılmaktadır.[13]
Gemi personeli
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
18. ve 19. yüzyılın başlarında, köle gemilerindeki denizciler genellikle düşük ücret alıyordu ve acımasız disiplin ve kötü muameleye maruz kalıyorlardı. Dahası, bir yolculuk sırasında mürettebatın yaklaşık %20 oranında ölüm oranı bekleniyordu ve denizciler hastalık, kırbaçlama veya köle ayaklanmaları sonucu ölüyorlardı.[14] Mürettebat için koşullar kölelerinkinden çok daha iyi olsa da, kölelere acımasızca davranmaya devam ettiler ve kölelerin yüksek ölüm oranına katkıda bulundular. Denizciler, güverte altındaki alan köleler tarafından işgal edildiğinden, genellikle Atlantik yolculuğunun tamamı boyunca açık güvertede barınak olmadan yaşamak ve uyumak zorunda kaldılar.
Hastalık, özellikle sıtma ve sarı humma, denizciler arasında en yaygın ölüm nedeniydi. Dönüş yolculuğunda mürettebatın yüksek ölüm oranı, kaptanın çıkarınaydı[15] çünkü ana limana ulaştıklarında ödenmesi gereken denizci ücretini azaltıyordu. Hayatta kalan mürettebat üyeleri, dönüşlerinde sıklıkla ücretleri alamıyordu.[16]
Köle ticareti gemilerinin bu kötü şöhreti denizciler arasında yaygın olarak biliniyordu. Köle gemilerinin denizciler arasında kötü şöhreti, köle gemisi mürettebatına katılanların bunu zorlama yoluyla veya başka bir iş bulamadıkları için yaptıkları anlamına geliyordu. Bu işe genellikle hapiste yatmış, sabıkası bozuk denizciler talip oluyordu.[17]
Afrika kökenli denizcilerin İngiliz köle gemilerinin mürettebatı arasında olduğu bilinmektedir. Bu adamlar Afrika veya Karayipler'den geliyordu veya İngiliz doğumluydu. Araştırmacılar tarafından hayatta kalan kayıtlardan düzinelerce kişi tespit edildi. Bununla birlikte, birçok kaptan mürettebat üyelerinin etnik kökenini gemilerinin kayıt defterine kaydetmediğinden, bu bilgi eksiktir. Afrikalı erkekler (ve ara sıra Afrikalı kadınlar) da tercüman olarak görev yapıyorlardı.[18][19]
Köle ticaretinin kaldırılması
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Afrika köle ticareti 1807'de Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık tarafından yasaklandı. 1807'deki Köle Ticaretinin Kaldırılması Yasası, köle ticaretini Britanya İmparatorluğu genelinde yasakladı. ABD yasası 1 Ocak 1808'de yürürlüğe girdi.[20] Bu tarihten sonra, Afrika'dan ayrılan tüm ABD ve İngiliz köle gemileri, yasa tarafından ABD Donanması veya Kraliyet Donanması tarafından ele geçirilmeye tabi korsan gemileri olarak görüldü.[21] 1815'te, Viyana Konseyi'nde İspanya, Portekiz, Fransa ve Hollanda da köle ticaretini kaldırmayı kabul etti. Ne var ki köle ticareti kanun yoluyla sona ermedi ve 1807 ile 1860 yılları arasında İngiliz gemileri 1.600 köle gemisi yakaladı ve 160.000 köleyi serbest bıraktı.[22]
Köle gemileriyle köle taşınmasının kaldırılmasından sonra, köle gemileri deniz savaş gemileri tarafından yakalanmaktan kaçınmak için daha hızlı, manevra kabiliyeti daha yüksek tipte gemiler kullandılar. En çok tercih ettikleri gemi tiplerinden biri de Baltimore Clipper'dı. Bazılarının gövdeleri, gövdede hızı azaltan deniz yosunlarının büyümesini önleyerek hızı önemli ölçüde artıran bakır kaplamayla donatılmıştı.[23] Bu gövde kaplaması çok pahalıydı ve o zamanlar yalnızca Kraliyet Donanması gemilerine yaygın olarak takılıyordu. Köle gemilerinin hızı, onları korsanlık için cazip gemiler haline getirdi ve ayrıca ele geçirildikten sonra denizcilik için de oldukça uygun gemilerdi.[24] USS Nightingale ve HMS Black Joke bu tür gemilere örnekti. HMS Black Joke, Kraliyet Donanması hizmetinde kayda değer bir kariyere sahipti ve bir dizi köle gemisini ele geçirip yüzlerce köleyi serbest bırakma görevini yerine getirdi.
Afrika'dan köle gemileriyle taşınan kölelerin torunları, köleleri Afrika'dan Amerika'ya getiren köle gemilerine yönelik sigorta poliçelerinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynayan Lloyd's of London şirketine dava açma girişimlerinde bulundu.[25]
Ayrıca
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Walvin 2011, p. 27.
- ^ "Guineaman" 30 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Oxford English Dictionary; retrieved 24 October 2017
- ^ Native Americans Prior to 1492 25 Aralık 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Historycentral.com. Retrieved on 3 December 2015.
- ^ Thornton, John (1998). Africa and Africans in the Making of the Atlantic World, 1400–1800 (2. bas.). New York: Cambridge University Press. ss. 304-5. ISBN 978-0-521-62217-2.
- ^ Mancke, Elizabeth and Shammas, Carole. The Creation of the British Atlantic World. 2005, pages 30–1
- ^ "History: The Middle Passages". The Middle Passage – A Slave Ship Speaks: The Wreck of the Henrietta Marie. Mel Fisher Maritime Heritage Society, Inc. 9 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2018.
- ^ Shillington, Kevin (2007). "Abolition and the Africa Trade". History Today. 57 (3): 20-27.
- ^ More, Anna (December 2022). "The Early Portuguese Slave Ship and the Infrastructure of Racial Capitalism". Social Text. Duke University Press. 40 (4): 23, 24. doi:10.1215/01642472-10013290. 7 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi26 Nisan 2025.
- ^ Sheridan, Richard B. (29 Kasım 1981). "The Guinea Surgeons on the Middle Passage: The Provision of Medical Services in the British Slave Trade"
. The International Journal of African Historical Studies. 14 (4): 601-625. doi:10.2307/218228. JSTOR 218228. PMID 11632197.
- ^ White, Deborah (2013). Freedom on My Mind. Boston: Bedford/St. Martin's. ss. 20, 21.
- ^ Cohn, Raymond (1985). "Deaths of Slaves in the Middle Passage". The Journal of Economic History. 45 (3): 685-692. doi:10.1017/s0022050700034604. JSTOR 2121762. PMID 11617312.
- ^ Hochschild 2005, p. 140.
- ^ Haines and Shlomowitz 2000, p. 58.
- ^ Bernard Edwards; Bernard Edwards (Captain.) (2007). Royal Navy Versus the Slave Traders: Enforcing Abolition at Sea 1808–1898. Pen & Sword Books. ss. 26-27. ISBN 978-1-84415-633-7.
- ^ Hochschild 2005, p. 94
- ^ Hochschild 2005, p. 114
- ^ Rediker 2007, p.138
- ^ Costello (2012), pp.71-72
- ^ Costello (2012), p. 101
- ^ "1807 U.S. Law on Slave Trade". 7 Şubat 2006. 7 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2019.
- ^ "Slave Ships – The Last Slave Ships". Melfisher.org. 13 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sadler, Nigel (March 2008). "The Trouvadore Project: The Search for a Slave Ship and its Cultural Importance". International Journal of Historical Archaeology. 12 (1): 53-70. doi:10.1007/s10761-008-0056-8. ISSN 1092-7697.
- ^ McCarthy, Mike (2005). Ships' Fastenings: From Sewn Boat to Steamship. Texas A&M University Press. s. 108. ISBN 978-1585444519.
- ^ "Real Pirates: The Untold Story of the Whydah from Slave Ship to Pirate Ship – National Geographic". Events.nationalgeographic.com. 14 Aralık 2012. 21 October 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012.
- ^ "Slave descendants to sue Lloyd's". BBC News. 29 Mart 2004. Erişim tarihi: 8 Eylül 2018.
