Kültür Bolşevizmi
Kültür Bolşevizmi, Nazi Almanyası'nda devlet destekli eleştirmenler tarafından, seküler, modernist ve ilerici kültürel hareketleri kınamak için kullanılan bir terimdi. Bu ifade, özellikle sanat, müzik ve cinsellik gibi alanlarda "Bolşevizm" olarak adlandırılan değişimleri hedef alırdı ve zaman zaman "Sanat Bolşevizmi," "Müzik Bolşevizmi" veya "Cinsel Bolşevizm"[1] gibi alt terimlerle de anılırdı. Bu kavram, antisemitik bir bağlama sahip olan Yahudi Bolşevizmi komplo teorisiyle yakından ilişkilidir ve modern kültürel değişimleri Yahudilikle ve Marksizmle ilişkilendirerek karalamayı amaçlardı.
Kültür Bolşevizmi konusu ilk olarak 1920'lerde Weimar Almanya'sında gündeme gelmiştir. Bu dönemde, Max Ernst ve Max Beckmann gibi Alman sanatçılar, Adolf Hitler, Nazi Partisi ve diğer Alman milliyetçileri tarafından "Kültür Bolşevikleri" olarak suçlanmıştır. Naziler, aile, kimlik, müzik, sanat ve entelektüel yaşam kavramlarındaki değişim ve dönüşümleri ulusa yönelik bir saldırı olarak görmüş ve bu değişimleri genel olarak “Kültür Bolşevizmi” olarak adlandırmıştır. Bu terim, Bolşeviklerin Rusya’daki Marksist devrimci hareketiyle ilişkilendirilerek, modernist kültürel hareketleri karalama yöntemi olarak kullanılmıştır.[2][3][4]
Kültürel Marksizm komplo teorisine adını veren "Kültürel Marksizm" terimi, "Kültür Bolşevizmi"nin modern bir çeşididir.[5] Terimin bu çeşidi aşırı sağcı terörist Anders Breivik tarafından yayınladığı manifestonun giriş bölümünde kullanılmıştır.[6][7]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Her ne kadar kökleri 1860'lara kadar uzansa da, 20. yüzyılın başında modern sanatın gelişimiyle birlikte geleneksel sanatsal değerler yerine, sanatçıların bireysel algı ve duygularına dayanan devrim niteliğinde bir sapma yaşanmıştır. Sanayi Devrimi, Aydınlanma Çağı'nın bireyci değerleri ve demokrasinin Batı'da tercih edilen yönetim biçimi olarak gelişmesiyle yakından bağlantılı olan geleneksel otoritenin reddi, bazıları için heyecan verici bir yenilikti. Ancak bu durum, eski düzende hissettikleri güveni yitiren pek çok kişi için son derece tehdit edici bir hal aldı. Dönemin birçok Almanı ve özellikle de Nazizm taraftarları, bu kültürel değişimleri Batı kültürü ve medeniyetinin bütünlüğüne yönelik büyük bir tehlike olarak görüyordu.[8]
Bununla birlikte, modernist kırılma Rusya'daki 1917 Ekim Devrimi'yle aynı dönemde gerçekleşmiş ve bu yeni sanat bakış açısını tehdit olarak görenler, onu devrimden sonra iktidara gelen grupla, yani Marksist-Leninist siyasi felsefeye sahip Bolşeviklerle ilişkilendirmişlerdir. Aslında modernizm ve Bolşevizm arasındaki bağlantı son derece zayıf olup, aralarındaki bağlantı bulundukları dönmeden ortaya çıkmaktaydı. Öte yandan, Batı Avrupa'daki bazı sanatçılar devrim ideallerinden ilham almıştır. Öyle ki, Dadaist Richard Huelsenbeck 1920'de kendinden emin bir şekilde Dada'nın “Alman Bolşevik meselesi” olduğunu söylemiştir.[9]
Yeni sanatın Bolşevizm ile ilişkilendirilmesi, sonraki yıllarda sağcı ve milliyetçi söylemlerde sıkça dile getirilmiş ve Adolf Hitler’in Kavgam kitabında bir bölüme konu olmuştur. Hitler’in iktidara gelmesinin ardından Naziler, başta soyut sanat ve Bauhaus mimarisi olmak üzere birçok çağdaş tarzı “Kültür Bolşevizmi” olarak suçlamışlardır. Tipograf Paul Renner, modern sanata olan sempatisi nedeniyle bir meslektaşının Nazi destekçileri tarafından dövüldüğünü gördükten sonra, Nazi estetiğine karşı “Kulturbolschewismus?” başlıklı bir makale yayımlamıştır.[10] Aynı dönemde Carl von Ossietzky, Nazi eserlerinde bu terimin esnek kullanımıyla dalga geçmiştir:
Kültür Bolşevizmi, orkestra şefi Klemperer’in meslektaşı Furtwängler’den farklı bir tempo tutmasıdır; bir ressamın gün batımına Aşağı Pomeranya’da görülmeyen bir renk katmasıdır; doğum kontrolünü desteklemektir; düz çatılı bir ev inşa etmektir; sezaryen doğumun beyaz perdede gösterilmesidir; Chaplin’in performansına ve Einstein’ın matematiksel sihirbazlığına hayranlık duymaktır. Buna Kültür Bolşevizmi denir ve bunlar Bay Stalin'e yapılan özel bir iyiliktir. Bu aynı zamanda Heinrich ve Thomas Mann kardeşlerin demokratik zihniyetidir, Hindemith veya Weill'in bir müzik parçasıdır ve bir delinin kendi ninesiyle evlenmesine izin veren bir yasanın çıkarılması için histerik ısrarıyla aynı anlama gelir.[11]
Naziler, iktidarı ele geçirdikten sonra modern sanatı baskılamak ve sanatı ulusal ve ırksal temalarla desteklemek için harekete geçmiştir.[12] Renner, Huelsenbeck ve Bauhaus tasarımcıları da dahil olmak üzere Weimar döneminin çeşitli sanatçıları ötekileştirilmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dejenere sanat
- Yahudi Bolşevizmi
- Alman fiziği
- Kültürel Marksizm komplo teorisi
- Nazi Almanyası'nda sansür
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Spotts, Frederic. 2002. Hitler and the Power of Aesthetics. Woodstock, New York: Overlook Press. 1-58567-345-5. pp. 18, 24.
- ^ Jay, Martin. "Dialectic of Counter-Enlightenment: The Frankfurt School as Scapegoat of the Lunatic Fringe". skidmore.edu. Salmagundi Magazine. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Berkowitz, Bill (15 Ağustos 2003). "'Cultural Marxism' Catching On". Intelligence Report (İngilizce). Southern Poverty Law Center. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2018.
- ^ Jamin, Jérôme (2014). "Cultural Marxism and the Radical Right". Shekhovtsov, A.; Jackson, P. (Ed.). The Post-War Anglo-American Far Right: A Special Relationship of Hate. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ss. 84-103. doi:10.1057/9781137396211.0009. ISBN 978-1-137-39619-8.
- ^ Sources:
- Jay, Martin. "Dialectic of Counter-Enlightenment: The Frankfurt School as Scapegoat of the Lunatic Fringe". skidmore.edu. Salmagundi Magazine. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Jamin, Jérôme (2014). "Cultural Marxism and the Radical Right". Shekhovtsov, A.; Jackson, P. (Ed.). The Post-War Anglo-American Far Right: A Special Relationship of Hate. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ss. 84-103. doi:10.1057/9781137396211.0009. ISBN 978-1-137-39619-8.
- Richardson, John E. (10 Nisan 2015). "'Cultural-Marxism' and the British National Party: a transnational discourse". Copsey, Nigel; Richardson, John E. (Ed.). Cultures of Post-War British Fascism. Routledge. ISBN 9781317539360.
- Berkowitz, Bill (15 Ağustos 2003). "'Cultural Marxism' Catching On". Intelligence Report (İngilizce). Southern Poverty Law Center. 30 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2018.
- ^ "Scholars Respond to Breivik Manifesto" (Basın açıklaması). National Association of Scholars. 28 Temmuz 2011. 1 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
- ^ Anne-Catherine Simon; Christoph Saiger; Helmar Dumbs (29 Temmuz 2011). "Die Welt, wie Anders B. Breivik sie sieht". Die Presse (Almanca). 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Kasım 2024.
- ^ Janson, H. W., and Anthony F. Janson. 1991. History of Art. New York: Harry N. Abrams. 0-8109-3401-9. p. 615.
- ^ Doherty, Brigid (2013). "The Work of Art and the Problem of Politics in Berlin Dada". Canning, Kathleen; Barndt, Kerstin; McGuire, Kristin (Ed.). Weimar Publics/weimar Subjects: Rethinking the Political Culture of Germany in the 1920s. New York: Berghahn Books. s. 53. ISBN 978-1-78238-108-2.
- ^ Renner, Paul (2003). Kulturbolschewismus?. Germany: Stroemfeld Verlag. ISBN 978-3878778295.
- ^ von Ossietzky, Carl in Weltbühne ("World Stage") (21 April 1931) quoted in Deák, István Weimar Germany's Left-wing Intellectuals: A Political History of the Weltbühne and Its Circle. Berkeley, California: University of California Press, 1968. p.2
- ^ Michaud, Eric; Lloyd, Janet (2004). The Cult of Art in Nazi Germany. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4327-3.
