Ka'ka bin Amr et-Temimi
Ka'Ka' bin Amr et-Temimi(Arapça: القعقاع بن عمرو بن مالك التميمي الراعي) Raşidun ordusunda Banu Tamim kabilesine mensup bir Müslüman Arap komutan şair ve generaldi. Kendisi ve kabilesi muhtemelen Ahnaf bin Kays zamanında İslam'a geçti. Erken Müslüman Fetihleri'nde iki önemli zaferle sonuçlanan savaşta yer alan başarılı bir askeri komutan olarak bilinir, aynı zamanda şair olan Ka‘kā‘ın şiirleri daha çok savaşlarla ilgilidir. Şiirleri Âsım b. Amr'ın şiirleriyle birlikte Nûrî Hammûdî el-Kaysî ve Hâtim Sâlih ed-Dâmin tarafından yayımlanmıştır.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ka'ka bin Amr et-Temimi, 631 yılı Heyetler Yılı'nda kabilesiyle birlikte Müslüman oldu ve hayatının büyük bir kısmını İslam’ı yaymak için düzenlenen savaşlarda geçirmiştir.
Askerî kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizans İmparatorluğu'na (Halid bin Velid komutasında) karşı Yarmuk Muharebesi ve Sa`d bin Ebî Vakkas liderliğindeki Sasani İmparatorluğu'na karşı Kadisiye Muharebesi’nde büyük başarılar elde etmiştir ve bu sayede orduda ün kazanmıştır. Halife Ebu Bekir onu bin adama eşit olarak övmüştür.[2][3] Bu yüzden Ebubekir’in halefi Ömer, karşılığında Kadisiye’ye ilk takviye dalgasında sadece Kaʿkaʿ ve bir avuç koruma gönderdi.[4] Kadisiye ve Yermük muharebeleri dışında Zincirler, Tizpon, Celûlâ gibi savaşlarda başarı elde etmiştir.
Daha sonra Kûfe’ye yerleşen Ka‘kā‘, Hz.Osman dönemindeki iç karışıklıklarda halifeyi destekledi. Muhalifler Medine’yi kuşatınca Hz. Osman’ın talebi üzerine yardıma gelenler arasında Ka‘kā‘ da bulunuyordu. Hz. Ali döneminde onu destekleyen Ka‘kā‘, Cemel Vak‘ası'ndan önceki müzakerelerde Hz. Ali'yi temsilen Talha bin Ubeydullah, Aişe ve Zübeyr bin Avvâm ile görüştü ve arabuluculuk etmeye çalıştı ama yinede Cemel Muharebesi gerçekleşti.[5] Cemel ve Sıffîn savaşlarında Hz. Ali'nin saflarında çarpıştı.[6]
Savaşların sona ermesinin ardından Halife Muâviye tarafından diğer Ali taraftarlarıyla birlikte Kûfe'den azledilerek Kudüs'e sürgün edildi.[7][8]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Sürgüne rağmen daha sonra Kufe'ye geri döndü ve emekli olduktan sonra burada vefat ettiği rivayet ediliyor.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mecelletü Külliyyeti’l-âdâb Câmiʿatü Bağdâd, sy. 31 [Bağdad 1981], s. 205-251
- ^ a b İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), IV, 409.
- ^ Uzunyaylalı, Muhammet Emin (2020). "Klasik Arap Şiirinde Örnek Bir Şair ve Komutan Ka'ka' b. 'Amr et-Temîmî". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 24 (Aralık Özel Sayı). s. 59.
- ^ "الإصابة في تمييز الصحابة - الموسوعة الشاملة". 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2015.
- ^ Anthony, Sean (25 Kasım 2011). The Caliph and the Heretic. BRILL. ISBN 9789004216068. Erişim tarihi: 22 Nisan 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2025.
- ^ Morony, Michael G. (2005). Iraq After the Muslim Conquest. Gorgias Press. ISBN 9781593333157. Erişim tarihi: 22 April 2015.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Gil, Moshe (27 Şubat 1997). A History of Palestine, 634-1099. Cambridge University Press. ISBN 9780521599849. Erişim tarihi: 22 Nisan 2015.