Kalite denetimi

Kalite denetimi, bir kalite sisteminin, sürecin veya ürünün belirlenen kriterlere uyup uymadığını belirlemek amacıyla yapılan sistematik, bağımsız ve dokümante edilmiş bir inceleme sürecidir. Bu süreç, kalite sisteminin yeterli bir şekilde anlaşılıp uygulandığını veya uygulanmadığını gösteren bir araştırma ve inceleme faaliyetidir.^[1]

Sistemin işlevini yerine getirip getirmediği ve etkin çalışıp çalışmadığı yapılacak denetim çalışmalarının sonucuna göre belirlenir. Yapılacak bu denetim çalışmalarına ise kalite denetimi adı verilmektedir.^[2] Kalite denetimi, Kalite kontrol kavramından farklı olarak sadece ürünün kendisine değil, ürünü üreten sisteme ve süreçlere odaklanır.

Denetim Türleri

Kalite denetimleri, denetimi yapan tarafın konumuna ve denetimin amacına göre üç ana kategoriye ayrılır:^[3]

Birinci Taraf Denetimleri (İç Denetimler): Kuruluşun kendi bünyesindeki eğitimli personeli veya kuruluş adına hareket eden dış kaynaklar tarafından, kendi sistemini kontrol etmek amacıyla yapılır. Amaç, iç süreçlerin iyileştirilmesi ve yönetimin gözden geçirilmesine veri sağlamaktır.
İkinci Taraf Denetimleri (Tedarikçi Denetimleri): Bir müşterinin veya potansiyel müşterinin, tedarikçi firmayı denetlemesidir. Genellikle sözleşme şartlarının yerine getirilip getirilmediğini doğrulamak için yapılır.
Üçüncü Taraf Denetimleri (Belgelendirme Denetimleri): Bağımsız ve akredite bir belgelendirme kuruluşu (örneğin TSE, TÜV vb.) tarafından gerçekleştirilir. Başarılı bir denetim sonucunda kuruluşa ISO 9001 gibi uluslararası geçerliliği olan bir sertifika verilir.

Denetim Süreci

Standart bir kalite denetimi süreci genellikle şu aşamalardan oluşur:^[4]

Planlama: Denetim kapsamının, kriterlerinin ve ekibinin belirlenmesi.
Hazırlık: Soru listelerinin hazırlanması ve önceki raporların incelenmesi.
Yürütme (Saha Çalışması): Kanıtların toplanması, gözlem yapılması ve çalışanlarla görüşülmesi.
Raporlama: Bulguların (uygunsuzluklar veya iyi uygulamalar) dokümante edilmesi.
Takip: Tespit edilen uygunsuzluklar için düzeltici faaliyetlerin başlatılması ve kapatılması.

İlgili Standartlar

Kalite denetimi konusunda dünya genelinde kabul gören temel standartlar Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayımlanmıştır:

ISO 19011: Yönetim sistemleri denetimi için kılavuz standarttır. Denetim prensipleri, denetim programlarının yönetimi ve denetçilerin yetkinliği konularını kapsar.
ISO 9001: Kalite yönetim sistemlerinin şartlarını belirleyen ve denetimlere temel oluşturan ana standarttır.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
^ "What is a Quality Audit?" (İngilizce). American Society for Quality (ASQ). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.
^ "ISO 19011:2018 Guidelines for auditing management systems". Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.

Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.

[3] "What is a Quality Audit?" (İngilizce). American Society for Quality (ASQ). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.

[4] "ISO 19011:2018 Guidelines for auditing management systems". Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO). Erişim tarihi: 7 Aralık 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]