Kamûs-ı Türkî
Kamûs-ı Türkî (Osmanlıca: قاموس تركی), Şemseddin Sâmi tarafından yazılıp, ilk baskısı 1901 tarihinde İkdâm gazetesi tarafından yapılan Türkçe sözlük.
Kamûs-ı Türkî, adında "Türk" sözcüğü geçen ilk Türkçeden Türkçeye sözlüktür. Şemseddin Sami, bu sözlükte Osmanlıcada kullanılan, ancak konuşulan Türkçeye girmeyen Arapça ve Farsça sözcükleri ayıkladı, Türkçe kökenli sözcüklere ağırlık verdi. Ayrıca, Türkçeyi zenginleştirmek için dile tekrar kazandırılması gerektiğine inandığı Doğu Türkçesine ve Anadolu Türkçesine özgü sözcüklere yer verdi.
Sözlük, Şemseddin Sami tarafından iki yıl gibi kısa sayılabilecek bir sürede hazırlandı. Kimi sözcükler atlanmıştı ve hatalı tanımlar içeriyordu. Bu nedenle, yayımlanmasından sonra eleştiri topladı. Mecmua-yı Edebîye dergisinde sözlüğün elif harfinde atladığı sözcük ve anlamları listeleyen Kamûs-ı Türkî Hakkındahar Mütâleât adlı imzasız bir makale çıktı. Veled Çelebi, Kamûs-ı Türkî'nin, Ahmed Vefik Paşa'nın hazırladığı Lehçe-i Osmanî sözlüğünden alındığını, hatta Şemseddin Sami'nin Ahmed Vefik Paşa'ya çok güvendiği için Lehçe-i Osmanî'deki hataları aynen kendi sözlüğüne aktardığını iddia etmiştir.
1985 yılında Tercüman gazetesi tarafından güncelleştirilerek "Temel Türkçe Sözlük" adıyla yeniden yayımlandı. 2011 yılında da Osmanlı Türkçesini yeni öğrenenlere kolaylık sağlamak düşüncesiyle özgün Osmanlı Türkçesi yazılışının yanına okunuşu ve açıklamaları Latin harflerine çevrilerek ve sonuna sözcük fihristi eklenerek İdeal Kültür Yayıncılık tarafından yayımlandı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Temel Türkçe Sözlük, Tercüman Gazetesi Tesisleri, İstanbul, 1985
- Kâmûs-ı Türkî (Latin Harfleriyle),Haz. Raşit Gündoğdu, Niyazi Adıgüzel, Ebul Faruk Önal, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2011