Kamu sağlığı hukuku
Kamu sağlığı hukuku, toplumun sağlığının muhafaza edilmesi ve bu maksatla gerçekleştirilmesi gereken prosedürlerin, alınması gerekli olan önlemlerin ve bu önlemlerin uygulanmasını temin edecek otoritelerin vazife ve sorumluluklarının, bu kapsamda uygulanacak yaptırımların düzenlenmesidir.[1] Bununla birlikte bu kavram, kamunun sağlık durumunu toplumsal sınırlar ve normlar dahilinde iyileştirmek için hükûmetlerin yetkilerini çeşitli yargı düzeylerinde inceleyen hukuk dalı olarak da tanımlanmaktadır.[2] Kamu sağlığı hukuku, hedefine ulaşmak için hükûmetlerin görevlerine, yetkinin sınırlarına ve nüfus perspektifine odaklanmaktadır.[2]
Kamu sağlığı hukuku, doğası ve kapsamı gereğince doğrudan devleti ilgilendirmektedir.
Kamu sağlığı ve kolluk faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Otorite sahibi idare; güvenlik, sağlık ve esenlik bileşenlerinden oluşan[3] kamu düzenini korumak zorundadır. Otoritenin bu faaliyetlerinin her biri kolluk faaliyetleridir. Kamu düzeninin bir bileşeni olarak değerlendirilen sağlık, kamunun bulaşıcı hastalıklardan ve salgınlardan muhafaza edilmesi anlamına gelen kamu sağlığıdır.[4] Dolayısıyla kamu sağlığının korunması hususunda kollukça yapılan tüm iş ve işlemler de idari kolluk etkinliği olarak değerlendirilmektedir.[3]
Kamu sağlığı ve bireysel haklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı araştırmalar kamu sağlığı hukukunda, kurumların kamu sağlığını ve bireysel özgürlüğü koruma görevlerine ilişkin bir gerilim olduğunu öne sürüyor: El yıkama, maske takma ve evde (hastalığın yayılmasını engellemek amacıyla) kalma gibi genel kamu sağlığı tavsiyelerine olan destek için en iyi gösterge, insanların, bunları yapmak daha büyük bir zarara yol açmayacaksa büyük zararı önlemeliyiz, inancıydı; fakat bu kamu sağlığı tavsiyelerinin reddini açıklayan en iyi gösterge, insanların özgürlüğü eşitlik yerine tercih etmeleriydi.[5] Bu, kamu sağlığı politika yapıcılarının, kamu sağlığını korumadıkları veya bireysel özgürlüğü korumadıkları şeklinde algılanmaları arasında bir ikilemle karşılaşabileceklerini öne sürüyor. Dolayısıyla kamu sağlığı hukukuna yönelik desteği güvence altına almak, görünürde rekabet eden bu endişelerin her birine dikkatlice yaklaşmayı gerektirecektir.
Diğer hukuk dalları ve kamu sağlığı hukuku
[değiştir | kaynağı değiştir]Sağlık hukuku
[değiştir | kaynağı değiştir]Kamu sağlığı hukuku, tıp hukuku ve sağlık idaresi hukuku dallarını da içinde barındıran sağlık idaresinin bir alt dalı olarak düşünülmektedir.[1]
Trafik hukuku
[değiştir | kaynağı değiştir]Trafik açısından kamu sağlığı hukuku sağlık kuruluşlarına ve hizmetlerine erişimi ve olası bir kaza durumunda kaza sonrası ilk yardım işlemlerini ve be eğitimi almış kişilerin korunmasını ifade etmektedir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Aşıcıoğlu, Faruk; Demircan, Tunç. Sağlık Hukuku ve Mevzuatı (PDF). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. s. 7. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
- ^ a b Gostin, Lawrence O.; Wiley, Lindsay F. (2 Şubat 2016). Public health law : power, duty, restraint (Third bas.). Oakland, California. ISBN 9780520958586. OCLC 910309614.
- ^ a b Akyılmaz, Bahtiyar; Sezginer, Murat; Kaya, Cemil (2020). Türk İdare Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi. s. 578.
- ^ Çağlayan, Ramazan (2020). İdare Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi. s. 275.
- ^ Byrd, Nick; Białek, Michał (Temmuz 2021). "Your health vs. my liberty: Philosophical beliefs dominated reflection and identifiable victim effects when predicting public health recommendation compliance during the COVID-19 pandemic". Cognition. 212: 104649. doi:10.1016/j.cognition.2021.104649. ISSN 0010-0277.
- ^ KARAYOLU GÜVENLİĞİ MEVZUATININ GELİŞTİRİLMESİ: Ülkelere yönelik uygulama ve kaynak el kitabı (PDF) (2013 bas.). Ankara: EGM. 2013. s. 5. ISBN 978-605-149-542-2. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ocak 2022.