Kani Karaca
Kani Karaca | |
|---|---|
| Doğum | 1930 Adana |
| Ölüm | 29 Mayıs 2004 İstanbul |
| Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | hâfız ve mevlithan |
Kani Karaca (1930, Adana[1] - 29 Mayıs 2004,[2] İstanbul), Türk hâfız ve mevlithandır. İstanbul tilavet geleneğinin son temsilcisi idi.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kâni Karaca, 1930'da Adana'nın Karataş ilçesine bağlı Adalı Köyü'nde doğmuştur. Babası Durmuş Ali Bey, annesi Zeynep Hanım'dır. Küçük yaşta bir kazada gözlerini kaybetti. Küçük yaşta babasını kaybetti ve ardından annesi yeniden evlendi. Teyzesi bakımını üstlendi.[3]
Mûsikî Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]6-7 yaşında Kur'ân ve musiki ile tanışmıştır. İlkokulda okurken, aynı zamanda köyün imamı olan öğretmeninden ders alarak Kur’an'ı hıfz etti. 9 yaşına geldiğinde Ali Efendi'de hâfızlığını tamamlamıştır. Mukâbele okumaları çevrede birçok kişi tarafından beğenilmiştir. Abdi Efendi ile tanışmış ve nazarî eğitiminin ilk adımlarını onunla atmaya başlamıştır. Bu eğitimlerden sonra birkaç Türk ocağında konser vermeye başlamıştır.[3]
1950'de İstanbul'a geldi. Bir süre Sadettin Kaynak'la çalışarak üslûp ve tavır bilgileri öğrendi. Dinî mûsikî çalışmalarını daha sonra, üslûp ve tavır yönünden çok etkilendiği Yeraltı Camii imamı ve hatibi ünlü hafız Ali Üsküdarlı'nın öğrencisi olarak sürdürdü.
Hocaları hafız Ali Üsküdarlı, hafız Sadettin Kaynak, Halil Nuri Poyraz, Sadettin Heper idi. Radyo programları, konserler, kudüm öğretmenliği, mevlidhanlık ile 50'lerin sonundan 2004 yılındaki ölümüne kadar Türk musikisinin çok çeşitli türlerinde eserler verdi. Mevlana anma törenlerinde vazgeçilmez bir yeri vardı.
Gözlerinin Âmâ Olması
[değiştir | kaynağı değiştir]Gözlerinin âmâ olması ile ilgili birçok rivayet vardır. Fakat oğlu ile yapılan 2016 yılında yapılan röportaj en önemli kaynaktır ki burada annesi tarafından göz çapaklanmasına karşı kullanılan bir kocakarı ilacının gözünde uzun süre tutulması ile gözlerinin zarar gördüğü belirtilir.[4] Babası, Durmuş Ali Ağa, ilk karısı Döndü Karaca'nın üzerine Zeynep Kadın'ı kaçırarak imam nikâhı ile nikâhına almıştır. Zeynep kadın ile resmi nikâhı olmamıştır. Zeynep kadın'dan olan çocukları Kani Karaca gibi hep Döndü Karaca'nın üzerine kayıtlıdır. Kani Karaca'nın nüfus cüzdanında anne ismi Döndü'dür. Kani Karaca, babası ölünce kendi annesiyle kalmaya başlamıştır. Fakat annesi canlı canlı gömmeye kalkmış, istememiştir. Üvey annesi ve köylüler son anda kurtarmıştır. Sonra halası sahip çıkıp yetişmesine vesile olmuştur.
İstanbul tilavet geleneğinin son temsilcisi idi. Doğaçlama üstadı Kani Karaca şarkı formu dışında Kur'an, mevlid, kaside, gazel, ezan, semai okudu.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Destegül (2000)
- Mevlana Dede Efendi (2005) Kalan M.
- Ottoman Classical Music
- Kuranı Kerim (2001, audio cd) EMI.
- Şevku Tarab Vechi arazbar dilkeşide tahirbuselik bayatiaraban rahatül ervah takımları (1999). Kalan M.
- Mevlid, Kalan M.
- Musique Classique Ottomane (Kudsi Erguner ve Aka Gündüz ile) Orkestra M.
- Aşk İle, with love, Türk dini musiki formları (2002, kitap ve 2 cd) Pan Y.
- Tekbir, durak, naat ve salavatlar (2001) EMI Records.
- Kani Karaca Belgeseli, haz: Mehmet Eryılmaz, Boyut Y.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kani Karaca 74 yaşında öldü". NTV. 30 Mayıs 2004. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ "Ünlü hafız Kani Karaca öldü". Hürriyet. 29 Mayıs 2004. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ a b AKKUŞ, Mustafa Asım (25 Mart 2021). "XX. Yüzyılda Türk Din Mûsikîsi Geleneğinde Kâni Karaca". Dergipak. 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi28 Mart 2025.
- ^ "Kani Karaca'yı Oğlu Mehmet Ali Karaca'ya Sorduk". 29 Mayıs 2016. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024.
