Karsambaç
Karsambaç veya karlamaç, rendelenmiş buz veya temiz karın üzerine tatlı bir şurup ekilerek hazırlanan bir tatlıdır. Türkiye'nin güney illerinde daha çok rastlanan bir tatlıdır. Yayla kültürü olan bölgelerde tüketilir. Osmanlı Devleti'nde kullanılan geleneksel yiyecektir.[1]
Hazırlama ve sunum
[değiştir | kaynağı değiştir]Karsambaçın iki ana unsuru vardır: Kar ve şurup. Kar büyük bir kalıptan traşlanarak elde edilebileceği gibi temiz karlar da toplanabilir. Tek kişilik porsiyon olarak kaseye doldurulan karın üzerine tatlı bir şurup gezdirilir. Üzerine süs olması için nane yaprağı konulabilir veya şeker ekilebilir.
Kar toplarken dikkat edilmesi gereken unsur karın üst tabakasını ince olarak alıp atmaktır. Böylece havadaki toz ve diğer parçacıkların temas ettiği kısım atılmış olur. Altta hava ile uzun süre temas etmemiş olan kar kürek veya kaşık yardımıyla toplanır. Karın zemindeki sularla, toprak ve otlarla temas etmemiş olmasından emin olmak için karın her küremede kuru ve beyaz olmasına dikkat edilmelidir.
Tepeleme bir kaseye doldurulan buz şurup için hazırdır. Burada çok değişik tatlı karışımlar kullanılabilir. Aşağıda verilenler sıkça rastlanan çeşitlerdir.
- Pekmez, en sık rastlanan karsambaç şurubudur.
- Kızılcık şerbeti, bu şekilde yapılan karsambaç bicisiz bici bicidir.
- Tatlı şurubu, baklava, şöbiyet gibi şuruplu veya künefe gibi şıralı tatlıların dibinde artmış olan şurupların kar üzerine ekilmesiyle yapılır. Özellikle bir süre tatlı ile beklemiş şuruplardan gelen tatlının hafif tadı değişik bir karsambaç yaratır.
- Şerbetler, değişik meyvelerle hazırlanmış her türlü koyu şerbet özü.
Dünya mutfağında karsambaç
[değiştir | kaynağı değiştir]Karsambaca çok benzeyen bir tatlı Amerika'nın Louisiana eyâletinde yapılmaktadır. Temizce toplanan karın üzerine şeker kamışı şurubu ekilir. Bazı hazırlama türlerinde buza vanilya, süt ve şeker gibi dondurma malzemeleri veya çırpılmış yumurta akı katılabilir. Bu şekilde hazırlanan tatlıya Kar dondurması (snow ice cream) denilir.
Kanada mutfağında yapılan tire d'érable (tir dörabl okunur) da kar kullanılarak yapılan benzer bir tatlıdır. Akağaç şurubunun kaynatılarak hafifçe ağdalaşması sağlanır. Bu şurup temiz karın içine dökülerek çabuk donması ve karamelimsi bir doku alması sağlanır. Karsambaçtan farkı karın yenmemesi, donan şurubun çatalla çekilerek ayrıca servis edilmesidir.
Bunların yanı sıra, Malezya'da da Ais Kaçang adında bir tatlı tüketilmektedir. Üzerine şerbet dışında rendelenmiş hindistan cevizi ve yer fıstığı; bazen de jöle, tatlı mısır ve fasulye konulur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kahramanmaraş Ansiklopedisi 5. Cilt. s. 21. 1 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.