Katarsis

Arınma (Yunanca:Κάθαρσις) olarak da bilinen katarsis, Aristoteles'in Poetica adlı yapıtından alınmış bir sözcük olup; ilgili yapıtta trajedinin seyirci üzerindeki etkisini anlatır. Ayrıca Platon'un "Devlet" adlı eserinde de zikredilen, adil ve onurlu yöneticilere atfedilen bir felsefi terimdir. Literatürde, ruhun hem özgürlüğüne hem de tarafsızlığına kavuşturulmasını simgeleyen bir retorik olan Katarsis, özünde ruhani başkalaşmayı, hatta bunun için bazen boyut değiştirmeyi (Astral olarak) de anlatmaktadır.

Psikanalizde, bilinç dışına itilmiş duyguların yaşanıp boşalım olanağına kavuşturularak hastanın patojen duygulardan ve nevrotik belirtilerden kurtarılmasıdır.

Antik Yunan'da bir tür "ruh dönüşümü" olarak kabul edilen Katharsis, ruhun kötülüklerden arındırılması olarak benimsenmiştir. Aristo, katharsis hakkındaki düşüncesini, Poetica'da açıklarken, tiyatronun insana kendisini dışarıdan gösterdiği için arzulardan arınmasını sağladığını söylemektedir.

Aristoteles Tragedya'nın acıma ve korku duyguları uyandırarak bu duygulardan arınmayı sağladığını söyler. Buna 'Katharsis' der.

Katarsis, günümüzde sadece trajedilerde değil; roman, film, resim, hatta müzik gibi birçok sanat dalında da izleyicide duygusal boşalım yaratmak amacıyla kullanılmaktadır. Özellikle dram türündeki filmler ya da derin psikolojik temaları işleyen eserler, izleyiciyi kendi bastırdığı duygularla yüzleştirerek katartik bir deneyim sunar. Bu durum izleyicinin duygusal olarak rahatlamasına, içsel bir arınma yaşamasına neden olur.

Ayrıca, Jung ve Freud gibi modern psikologların katarsis kavramını nasıl ele aldığı da metinde yer almıyor. Freud, katarsisi özellikle hipnoz ve serbest çağrışım teknikleriyle ilişkilendirerek nevrotik semptomların kaynağını çözmede kullanmıştır.

Dış bağlantılar

• Bireysel ve Toplumsa Anlamda: Katarsis 16 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ruh ve Vicdan Üzerine 15 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.