Katekümenlik

Katekümenlik, Hristiyan olmak isteyenlere Hristiyan inancının tanıtıldığı dönemi ifade etmektedir.

Vaftiz edilen bir Katekümen - Fresk

Vaftiz olmak için aday olan kimseyi tanımlayan Katekümen kelimesi ise ilk defa 3. yüzyılda Tertullianus'un döneminden itibaren görülmeye başlanmıştır.

Erken Hristiyanlık Dönemi Kilisesindeki Yeri

Bu tür bir formasyonun (eğitim) Erken dönem Kilisesi'nde, vaftiz öncesi mi yoksa vaftiz sonrası mı verilmiş olduğu konusu belirsizliğini sürdürmektedir. Havarilerin öğretilerini içeren Didache eserinde görüleceği üzere, Hristiyanlığa giriş minvalindeki bu tür bir eğitim vaftizden önce olacak şekilde organize edilmiştir. Iustinus'un de önerisi dini doktrin ve ahlak ilkeleri eğitiminin vaftizden önce verilmesi yönündeydi.

Planlanarak genel hatları belirlenmiş bir katekümenlik programının ilk kanıtları 3. yüzyıl Romalı Hippolytus'un Havarisel Gelenek tezine dayanmaktadır. Havarisel Gelenek metninin 16-20 pasajları arasındaki tezlerde açıkça görüldüğü üzere vaftiz öncesinde yer alacak olan 3 senelik bir eğitime işaret edilmektedir. Ancak, bu süreçte test edilmek istenen şeyin ne kadar uzun bir sürenin eğitimde geçirildiğinin ölçülmesi olmadığına da dikkat çekilmiştir. Tezin bu hususta önemine dikkat çektiği konular ise kutsal yazıların, dini doktrin ve ahlak ilkelerinin öğretilmesinin bu sürecin temel amacı olduğu yönündedir.

4. ve 5. yüzyıllarda görülen ve Hristiyanlığa geçişe yönelik büyük akımın yaşandığı zaman aralığı, Katekümenliğin en çok önem kazandığı dönem olarak kabul edilmektedir. Yeruşalimli Kiril, Paskalya'dan önceki 40 günlük süre boyunca verdiği ve İznik İman Açıklaması'nın tefsirini konu edinen kateşizm dersleri ile tanınmaktadır.

Mopsuestialı Theodor, İoannis Hrisostomos, Ambrosius, Augustinus ve Nenizili Gregorios gibi isimlerin hepsi katekümenlerin eğitimi için rehber niteliğinde metinler yazmıştır.

Konstantinopolis'deki Katekümenlere Nenizili Gregorios şu Üçlü-Birlik imanını emanet ediyor:

“	...Her şeyden önce, Baba, oğul ve Kutsal Ruh’a olan inancımı, yani bu iyi mirası benim için koruyun. Her türlü zevki hor görmemi ve her türlü zorluklara katlanmamı sağlayan bu inanç için yaşadım ve mücadele ettim ve bununla öleceğim. Bugün bu inanç mirasını size emanet ediyorum. Bu inançla sizi şimdi suya sokup çıkaracağım. Bunu size yaşamınızın önderi ve yoldaşı olarak veriyorum. Size, Üçte Bir olarak var olan ve Üç’ü farklı bir biçimde içeren tek bir Tanrısallığı ve Gücü veriyorum. ( ... ) (Or. 40, 41)	„
—Numara 256 - Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk İlkeleri

6. yüzyılda yaygınlaşan bebek vaftizi ise katekümenliğe olan katılımda azalmaya sebep oldu.

Günümüzde Katekümenlik

Katolik Kilisesi'nde vaftiz olmak isteyen yetişkinler için katekümenlik programları bulunmaktadır. Bu eğitimi tamamlayıp vaftiz olan kişilere neofitler denmektedir. Katekümenlik süreci boyunca Katekümenler kendileri için vaftize giden yolu müjdeleyen bazı hazırlık törenlerine katılmaktadır. Bu törenler şu şekilde sıralanabilir:

• Katekümenliğe Giriş Töreni
• Son Çağrı Töreni

(Numara 1230 - Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk İlkeleri)

“	...Vaftiz olmadan önce ölen ancak vaftize hazırlanmakta olan kişiler/Katekümenler, açıkça vaftiz olma arzularına bir de günahlarından dolayı duydukları pişmanlık duyguları ve sevgileri eklenince, vaftiz gizemi ile elde edemedikleri esenliği tüm bu sayılanlar onlara garanti eder.	„
—Numara 1259 - Katolik Kilisesi Din ve Ahlâk İlkeleri