Kavrama

Robert Reid'in Kavranma adlı tablosu (1896). Thomas Jefferson Binası, Washington, D.C.

Kavrama (idrak diye de bilinir), bir kişi, durum veya haber gibi soyut veya somut bir nesneyle ilgili olan ve kişinin üzerinde düşünüp kavramlarla yeterince ilgilenebildiği psikolojik bir süreçtir. Kavrama, bilenle anlaşılan nesne arasında bir bağıntıdır. Bilinen nesneyle ilgili zekice davranışa imkân veren yetenek ve eğilimlerin olmasını gerektirir.

Kavrama, kavramsallaştırmanın bir sınırıdır. Bir şeyi kavramak, onu bir ölçüde kavramsallaştırmak demektir.

Örnekler

1. Kişi, havanın nasıl olacağını onun bazı özelliklerini v.b.yı açıklayabildiği ve yakın geleceği tahmin edebildiğinde anlamış olur.
2. Bir psikiyatrist, bir kişinin kaygılarını onun kaygılarını ve sebeplerini bilip onlarla nasıl baş edeceğine dâir faydalı tavsiyelerde bulunabilirse anlamıştır.
3. Bir kişi bir komutu onu vereni, niçin verdiğini, verenin beklentisini ve komutun yerinde olup olmadığını anladığı ve komutu bildireni anladığında kavrar (4'e bakınız).
4. Bir konudaki akıl yürütmeyi, mantıksal tartışmayı veya dili kavramak için haberin içerdiği içeriği bilinçli olarak türetebilmek gerekir.
5. Matematiksel bir kavramı anlamış olmak, bununla daha önce benzerini görmediği problemleri çözebildiğinde kendini belli eder.

Kavrama tanımlanabilir mi?

Kavramayı tanımlamak zordur. Yukarıda kullandığımız şekilde kavram terimiyle tanımlarsak bahsedilen bu kavramın ne olduğu sorusuyla karşılaşırız: bu kavram acaba soyut bir şey mi, yoksa beynin yapısından kaynaklanan bir şey mi ya da bir çıkarım mıdır? Hangi tanım kullanılırsa kullanılsın, tanımlarla karakterize edilmiş bu şeyi nasıl anladığımızı hâlâ sorgulayabilir, bu tanımla kavramayı açıklamak şöyle dursun tam tatmin edici şekilde kavramı tanımlayamayız bile.

Programlama

Bart Du Bois bir programcının yeni bir kod parçası veya sistemle nasıl çalışabileceğini kavramak için önce beş soyutlama düzeyinin anlaşılması gerektiğini açıklar:

• Durum – Bir veri nesnesinin içeriği belli bir anda nedir? (Örnek: x label'ine erişildiğinde is reached y değişkeninin bilinez belli bir değeri olacak mı?)
• İşlemler – Belli bir kod satırı ne hesaplar? (Örnek: x değişkeni sıfırlandı mı?)
• İşlev – Tüm işlevselliği nedir? (Örnek: Ortalama hesaplanacak mı?)
• Kontrol akışı – Çalışma sırasının tanımı. (Örnek: x dosyasındaki son kayıt y değişkeninde sayıldı mı?)
• Veri akışı – Veri nesnesi nerede güncelleştirilir? (Örnek: x değişkeninin değeri y değişkenini etkileyecek mi?)

Bu noktalar, bir kodu kavramayı bu beş soyutlamayı anlamak olarak tanımlar.

Dînî bakış

Katoliklik ve Anglikanizm'de kavrama, Rûh-ul Kuds'un Yedi Hediyesi'nden biridir.

Ayrıca bakınız

• Aktif dinleme
• Algılayış
• Bilgi
• Bilgibilim
• Bilgilendirici dinleme
• Binah (Kabala)
• Düşünce
• Çince odası
• Farkındalık
• İçerik (dilbilim)