Keşik

Keşik (Moğolca: Хишигтэн; Kheshig, Khishig ya da Keshig, anlamı “kutlu, bereketli”), Cengiz Han ve ardıllarının kurduğu Moğol İmparatorluğunda imparatorun kişisel muhafız birliği olarak görev yapan seçkin askerî teşkilattı. İlk olarak 1.150 kişilik bir koruma birimi olarak kurulmuş, zamanla sayı ve prestij olarak büyümüştür.

Kuruluş ve sayısal büyüme

Cengiz Han, 1206’daki büyük kurultay sonrasında keşiği 1.150 kişiden başlayarak kısa sürede yaklaşık 10.000–12.000 kişilik bir düzeneğe çıkarmıştır. Bu genişleme hem hanın şahsi korunmasını güçlendirmiş hem de keşiği Moğol hanedanı içinde prestij simgesi hâline getirmiştir.

Birimin iki ana kanadı

• Turgut (Torguud: Gündüz Keşiği): Gündüz saatlerinde hanı her an koruyan ve keşif-temsili görevler de üstlenen süvari birlikleriydi.
• Hevtul (Khevtuul: Gece Keşiği): Geceleri hanın çadırı ("yurt") etrafında nöbet tutup olası suikast veya baskınları önlemeye çalışırlardı.

Sosyal ve askerî statü

Keşik üyeleri genellikle üst düzey komutanların kardeşleri veya oğulları arasından seçilirdi; böylece aileler arası sadakat sağlanır ve Han’a bağlılık teminat altına alınırdı. Görev düzeni “üç gün nöbet, üç gün izin” şeklindeydi; bu da hizmete verilen önemi gösterir.

Görev alanları ve prestij

• Barış döneminde hükümdarın en yakınında konumlanarak huzur ve tören güvenliğini sağlarken,
• Sefer dönemlerinde ana orduya katılmayıp doğrudan Han’ın etrafında kalarak koruma görevini sürdürürlerdi.

“Keşik” sözcüğü Moğolcada “koruma”, “bereket” anlamındaki “khishig” kökünden gelir; bu da birliğin seçkinliğini ve uğurunu simgeler.

Etimoloji

Keşik kelimesi Moğolca khishig (kutsal koruma) kökünden türemiştir. Türkçede zamanla “nöbet, sıra ile yapılan görev” anlamını almıştır.