Osteoporoz

Osteoporoz
Uzmanlık	Romatoloji

Osteoporoz veya kemik erimesi, kemik metabolizmasındaki bir bozukluk sonucunda kemikteki protein örgüsünün seyrelmesiyle iskelette ortaya çıkan ve kemiklerin çok kolay kırılabilmesine sebep olan bir hastalıktır.

Kemiğin birim hacimdeki mineral yoğunluğu azalmıştır. Bu nedenle kemikler daha kolay kırılır hale gelir. En çok omurlarda, kalça ve bilek kemiklerinde görülse de vücuttaki bütün kemikler bu durumdan etkilenir. Her iki cinste de görülebilmekle beraber hastaların %80'i kadındır.

Osteoporozun başlıca etkileri

Osteoporoz sonucu oluşan L1-L2 vertebralarda kırık

Bazı kalıtsal özellikler taşımak (kemikleri kırılgan olan ve ailede eski benzerleri bulunan beyaz ırktan veya Asya kökenli, sarışın ve mavi gözlü, narin yapılı küçük kadın) veya erken menopozdan yahut yumurtalıkların alınmasından sonra hormon değişikliklerine (östrojenlerin ani azalması) uğramak osteoporozun en önemli nedenleridir. Ama, sürekli oturma, uzun süre hareketsiz kalma gibi yaşama tarzı; uzun süre tütün, alkol, kortizon, heparin, antiepileptikler gibi toksik (zehirleyici) maddelerin kullanılmasına veya zayıflama rejimleri ve kötü beslenme yüzünden kalsiyumun eksikliğine yol açan beslenme alışkanlıklarına dayanan bazı dış etkenler de, osteoporozun tehlikesini önemli ölçüde artırır. Bunların yanı sıra, omurların veya kol-bacak kemiklerinin kırılma tehlikesi artar.

Menopozla beraber görünen osteoporozda daha çok omurga kemikleri kırılırken, yaşlılıkla beraber ortaya çıkan senil osteoporozda femur denilen bacak kemiği kırılmaktadır.

Ortaya çıkışı

Gözenekli bir kemik dokusuna dönüşen kemiğin erimesi şeklinde ortaya çıkar; yani kemik daha az yoğun, daha az dirençli hale gelmiş, protein ağı kötülemiştir. Kemik lamellerinin azalmasıyla ortaya çıkan bu hastalık menopozla beraber artma eğilimindedir.

Osteoporoz riskini artıran faktörler

• Küçük kemikli kadınlar,
• Açık ten,
• Ailede osteoporoz problemi,
• Diyabet,
• Karaciğer, böbrek hastalığı ve tiroid bezi bozuklukları,
• Kortizon, epilepsi ilaçları, antiasitler, diüretikler,
• Sigara içmek ve alkol almak
• Güneş ışığından mahrum kalmak.

Bulguları

• Kronik sırt ağrısı,
• Boy kısalması,
• Akşamları bacak krampları,
• Eklem ağrıları,
• Diş kaybı,
• Diş eti problemleri

Tanı

Dual X-ışını Absorbsiyometri (DXA)

DXA yöntemi ile kemik mineral yoğunluğu ölçümü tanıda altın standarttır. Osteoporoz düşük T-skoru ile karakterizedir.

Kategori	T-skor aralığı
Normal	T-skoru ≥ -1.0
Osteopeni	-2,5 < T-skoru < -1,0
Osteoporoz	T-skoru ≤ -2.5
Şiddetli Osteoporoz	Kırık ve T-skoru ≤ -2.5

Menopoz sonrası tedavisi

• Hormon replasman tedavisi (son yıllarda osteoporoz tedavisi için kullanılmamaktadır ama menopoz semptomları için kullanımı sırasında osteoporoz yönünden de koruyucu etkisi vardır)
• Kalsitonin hormonu ve kalsiyum alınması, (Kalsitonin'nin kanser insidansındaki artış nedeniyle osteoporozdaki endikasyonu hem Amerika'da hem de Avrupa'da kaldırılmıştır.)
• Bifosfonat türevi ilaçlar,
• Günlük 1500 mg Ca ve 400 IU D vitamini alımı,
• Uzun yürüyüşler,
• Sağlıklı bir diyet,
• Sigaranın bırakılması,
• Düzenli aralıkla egzersiz yapmak,

Dış bağlantılar

• Osteoporozdan Korunma ve Rehabilitasyon27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Prof.Dr.Cem Fıçıcıoğlu8 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Sınıflandırma	D ICD-10: M[1]-M[2] ICD-9-CM: 733.0 OMIM: 166710 MeSH: D010024 DiseasesDB: 9385 SNOMED CT: 64859006
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 000360 eMedicine: med/1693 Patient UK: Osteoporoz