Kendini ateşe verme
Kendini ateşe verme ya da kendini yakma, bir bireyin kendisini üzerine benzin veya başka bir yanıcı sıvı döküp çakmak ya da kibrit ile yakarak öldürme eylemidir. Çoğunlukla protesto olarak yapılır ve yüzyıllar boyunca en aşırı protesto yöntemi olarak kabul edilmektedir. Dinî ya da politik bir protesto olabilmekle beraber sadece intihar amaçlı olarak da yapılabilmektedir.
Etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kendini yakanlar, kendilerini ateşe vermeden önce sıklıkla yanıcı maddeler kullanır. Bu, kendini yakan insanların kendilerini korumayı reddetmeleriyle birleştiğinde, daha sıcak alevler ve daha derin, daha kapsamlı yanıklara yol açar.[1] Çoğu zaman ekstremitelerin amputasyonuna yol açar.[2]
Kendini yakma, dayanılmaz derecede acı verici olarak tanımlanmıştır. Daha sonra yanıklar şiddetli hâle gelir, sinirler yanar ve kendini yakan kişi yanık bölgelerde hissini kaybeder. Bazı kendi kendini yakanlar, zehirli yanma ürünleri, sıcak hava ve alevlerin solunması nedeniyle eylem sırasında ölebilir.[3]
Bazı kendini yakma vakaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Tunus
[değiştir | kaynağı değiştir]Tunuslu seyyar satıcı Muhammed Buazizi, 17 Aralık 2010'da kendisini yakarak intihar girişiminde bulundu. Bu olayın tesiri ile Tunus halkının ayaklanması üzerine 23 yıldır ülkeyi yöneten Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçmıştır. Bu olay aynı zamanda diğer Arap ülkelerindeki ayaklanmaları teşvik etmiştir.
Türkiye
[değiştir | kaynağı değiştir]- 10 Ağustos 1982'de, 61 yaşında Ermeni asıllı Hristiyan Türk Artin Penik, Ermeni terör örgütü Asala'yı protesto etmek için Taksim Meydanı'nda kendisini ateşe verdi.
- Şubat 2020'de bir süredir işsiz olan Adem Yarıcı Hatay Valiliği önünde “Çocuklarım aç, iş istiyorum anlamıyor musunuz?” diye bağırdıktan sonra kendisini ateşe verdi.[4][5]
- 19 Ağustos 2020'de 24 yaşındaki Serhat A., Samsun otogarında "Ben bir şerefsizlik yaptım" diye bağırarak üstüne 1.5 litre benzin dökerek kendisini ateşe verdi, daha sonrasında hastanede öldü.[6][7]
Almanya
[değiştir | kaynağı değiştir]- 26 Mayıs 1982'de, 26.doğum gününden sadece 5 gün önce, Almanya'da yaşayan bir Türk olan Semra Ertan Türklerin yaşadığı ırkçılığı protesto etmek için kendisini ateşe verdi.[8]
Amerika
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1965 sonrasında Vietnam Savaşı'nı protesto etmek için birçok kişi kendisini ateşe vermiştir.
- 3 Kasım 2006'da, Malachi Ritscher isimli bir kişi Irak Savaşı'nı protesto etmek için Chicago'da kendisini yakarak öldürmüştür.[9]
Avusturya
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1786'da bir çiftçi, imparator 2. Joseph'in kaldırdığı tatilleri protesto etmek için kendisini ateşe vermiştir.[10]
Bulgaristan
[değiştir | kaynağı değiştir]2013-2014 yılları arasında Bulgaristan'da kendini ateşe verme olayları artış göstermiştir.[11]
İtalya
[değiştir | kaynağı değiştir]2012-2013 ulusal borç krizinde toplam 6 kişi kendisini ateşe vermiştir.[12][13][14][15][16]
- Vergi kaçırdığına dair iddialara karşı, 58 yaşındaki bir adam Bologna vergi ofisinin önünde kendisini ateşe verdi, intihar notunda "Ben her zaman vergilerimi öderim" yazmaktaydı.
Rusya
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2 Ekim 2020'de Rus gazeteci Irina Slavina, Nizhny Novgorod şehrindeki Gorkovskaya metro istasyonunun önünde kendisini ateşe vermiştir.[17]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Santa Maria, Cara (9 Nisan 2012). "Burn Care, Self-Immolation: Pain And Progress". Huffington Post. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ Alpert, Emily (15 Şubat 2012). "What happens after people set themselves on fire?". The Los Angeles Times. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ Tvaruzkova, Lucie (26 Nisan 2003). "What does death by burning mean?". The Guardian. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021.
- ^ "'Çocuklarım aç' dedi, valilik önünde kendini yaktı!". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
- ^ "Türkiye, kendini ateşe veren babaya sessiz kalanlara isyan etti, onlandan ses çıkmadı". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
- ^ ""Ben büyük bir şerefsizlik yaptım" diye bağırarak kendini ateşe verdi". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
- ^ "Samsun'da otogarda kendisini ateşe veren genç hayatını kaybetti!". 21 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
- ^ Vor 30 Jahren: Türkin verbrennt sich auf St. Pauli 13 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., auf migazin.de
- ^ "War protester". 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
- ^ Graitl (2012), S. 38.
- ^ "Tödlicher Ausweg" (Almanca). 27 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Tödlicher Ausweg". 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
- ^ zeit.de 6. April 2012: Macht die Krise Italien depressiv? 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ derstandard.at 11. August 2012: Selbstverbrennung vor Parlament in Rom 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ nachrichten.at 21. August 2012: Arbeitsloser Italiener zündete sich selbst an
- ^ Euronews 6. Februar 2013: Proteste gegen Kredithaie: Selbstverbrennung in Mailand 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Selbstverbrennung wegen Zwangsräumung" (Almanca). 17 Mayıs 2013. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Главный редактор нижегородского издания KozaPress Ирина Славина подожгла себя у здания МВД". Meduza. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.