Koasürans
Koasürans, genel anlamıyla sigorta edilen riskin çeşitli taraflar arasında bölüşülmesi. Koasürans, Türkçeye Fransızcadan geçmiş bir terimdir ve "birlikte sigorta" anlamına gelir.
Başlıca iki tür koasürans vardır:
- En sık kullanılan anlamıyla, aynı anda birden fazla sigorta şirketinin aynı riske teminat vermesi.
- ABD'de ve daha az yaygın olmak üzere diğer ülkelerde kullanılan ikinci anlamıyla, riskin sigorta şirketi ile sigorta ettiren arasında bölüşülmesi.
Riskin sigorta şirketleri arasında bölüşülmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir koasüransa katılan sigorta şirketlerine koasürör denir. Koasürörlerden biri asıl risk incelemesini, fiyatlandırmayı yapar, poliçeyi düzenler, prim tahsilatını yapar, primleri diğer koasürörlere hisseleri oranında dağıtır, hasar incelemesiyle ilgilenir, sigorta şirketlerinden hasarı toplar ve sigortalıya öder. Başlıca sigorta işlemlerini üstlenen bu koasüröre jeran denir. Jeran, çoğu kez diğer koasürörlerden daha yüksek veya onlara eşit pay alır. Diğer koasürörlerin başlıca sorumluluğu, hasar oluştuğunda kendilerine düşen payı jeran vasıtasıyla sigortalıya ödemektir.
Koasürans, genellikle büyük risklerin bölüşülmesi amacıyla yapılır. Sigortalı açısından, tek bir sigorta şirketine bağımlı olmanın getirdiği riski dağıtmak gibi önemli bir işlevi vardır. Bazı proje sigortalarında, konsorsiyum üyelerinin dahil oldukları sermaye gruplarının sigorta şirketlerinin devreye girmesi, iş ortaklığının getirdiği bir sonuç olabilir.
Sigortacı açısından koasüransın başlıca işlevi, tek başına teminat veremeyeceği kadar büyük bir riskin sigortalanması işine katılma imkânı sağlamasıdır. Bu nedenle koasüransa daha çok sigorta bedeli yüksek olan risklerde rastlanır. Öyle ki, çok sayıda koasürörün bir araya gelmesi halinde, sigortacılara düşen risk konservasyonlarının altında kalabilir, bu durumda reasürans ihtiyacı ortadan kalkar. Mesela Lloyd's gibi sigorta borsalarında çok sayıda girişimcinin sendikalar aracılığıyla örgütlenerek sigorta teminatı vermesi sayesinde reasürans ihtiyacı düşmektedir. Bu da sigortacıların reasürans işlem giderlerini azaltmasını sağlamaktadır.
Gizli koasürans durumunda sigortalının bir koasüransın varlığından haberi yoktur. Bu tür koasüransta, sigorta şirketi, müşterinin bilgisi olmadan riskin bir kısmını başka şirketlere devreder. Poliçe üzerinde diğer sigorta şirketlerinden bahsedilmez. Ancak bir hasar halinde, hukuken tek sorumlu şirket kendisi olmaya devam edecektir. Gizli koasürans, aslında bir tür ihtiyari reasürans şeklinde çalışmaktadır. Ancak reasürans şirketleri yerine, teminata diğer sigorta şirketleri ortak olmaktadır.
Riskin sigorta şirketi ile sigortalı arasında bölüşülmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Koasürans, bu anlamda daha çok ABD'de kullanılmaktadır. Türkiye'de özellikle deprem gibi felaket teminatlarında bu anlamdaki koasürans uygulanır. ABD dışındaki ülkelerde, bu tür koasürans, daha çok muafiyet terimiyle karşılanmaktadır.
