Kobzar
Kobzar (Ukraynaca: кобзар), Bandura veya Kobza adı verilen çalgıyı çalarken kendisi şarkı söyleyen gezgin Ukraynalı ozanlara verilen addır.[1] Türk kültüründeki âşık anlayışına çok benzemektedir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkçe Kopuz/Kobuz/Komuz olarak bilinen çalgının adı ile bağlantılı bir kökten kaynaklanmaktadır. Kobzamak fiili Asya Türk lehçelerinin bazılarında "Kopuz çalmak" (çalgı çalmak) manasına gelmektedir. Kobzar sözcüğü tam olarak "Kobza çalan" demektir. Kobza, Ud ailesinden Ukrayna'da kullanılan telli bir çalgıdır.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kobzarlar genellikle kör kişilerdir ve 1800'lere kadar çoğunlukla durum böyle devam etmiştir. Kobzar geleneği, Ukrayna'da 16. yüzyılda oluşmuştur. Kobza, Bandura veya Lyra olarak bilinen bir müzik aleti kullanılarak şarkılar söylenmiştir. Onların repertuvarları, esas olarak ayinlerde söyenen mezmurlar ve dinsel müzikten oluşuyordu ve ayrıca "Duma" olarak bilinen benzersiz bir epik biçimi de içeriyordu.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ukrayna'da kobzarlar bölgesel loncalar veya kardeşlikler halinde örgütlendiler. Kobzar olmak için toplum önündeki ilk sınavlara girmeden önce genellikle üç yıl süren sıkı bir çıraklık uygulaması geliştirdiler. Ortodoks Kilisesi kobzarlara karşı çoğu zaman kuşkuluydu ve hatta bazen düşmanca davranmaktaydı.
Kobza
[değiştir | kaynağı değiştir]Kobza adlı müzik aletinin adı Türkçe kökenlidir ve Poltava bölgesine yerleşen oldukça büyük bir Türk topluluğunun Abhazya'dan göçü ile 13. yüzyılda Ukrayna diline giren Kopuz/Komuz terimlerinden kaynaklandığı sanılmaktadır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Volodymyr Kushpet "Startsivstvo", 500pp, Kyiv "Tempora" 2007
- Rainer Maria Rilke, Susan Ranson, Ben Hutchinson(2008), Rainer Maria Rilke's The book of hours, Camden House. p. 215. ISBN 1-57113-380-1
- Kononenko, Natalie O. “The Influence of the Orthodox Church on Ukrainian Dumy.” Slavic Review 50 (1991): 566–75.
- Zheplinsky BM // Kobzar // Modern Ukrayna Ansiklopedisi: 30 cilt / Dziuba [vb.]; Ukrayna NAS, NTSh, NAS. - K., 2003–2019. - ISBN 944-02-3354-X.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kobzars27 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Encyclopedia of Ukraine (İngilizce)
- "Kobzar" book by Taras Shevchenko5 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Encyclopedia of Ukraine (İngilizce)
- National Union of the Ukrainian Kobzars5 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. official site (in Ukrainian)