Safra kanalı kanseri
| Uzmanlık | Onkoloji  |
|---|---|
| Belirtiler | Karın ağrısı, ciltte sararma, kilo kaybı, genel kaşıntı, ateş[1] |
| Risk faktörü | Primer sklerozan kolanjit, ülseratif kolit, belirli karaciğer kurdu enfeksiyonları, bazı konjenital karaciğer malformasyonları[1] |
| Tanı | Mikroskop altında tümörün incelenmesi ile doğrulandır[2] |
| Tedavi | Cerrahi rezeksiyon, kemoterapi, radyasyon tedavisi, stentleme prosedürleri, karaciğer nakli[1] |
| Prognoz | Genellikle zayıf[3] |
Safra kanalı kanseri ya da kolanjiyokarsinom, safra kanallarında oluşan bir kanser türüdür.[4] Kolanjiyokarsinomun belirtileri karın ağrısı, sarımsı cilt, kilo kaybı, yaygın kaşıntı ve ateştir.[1] Açık renkli dışkı veya koyu renkli idrar da görülebilmektedir.[2] Diğer safra yolu kanserleri ise safra kesesi kanseri ve Vater ampullası kanseridir.[5]
Safra kanalı kanseri için risk faktörleri arasında primer sklerozan kolanjit (safra kanallarının iltihabi hastalığı), ülseratif kolit, siroz, hepatit C, hepatit B, bazı karaciğer parazitleriyle enfeksiyon ve bazı konjenital karaciğer malformasyonları bulunur.[1][6][7] Ancak çoğu insanın tanımlanabilir risk faktörleri yoktur.[6] Tanı, kan testleri, tıbbi görüntüleme, endoskopi ve bazen cerrahi eksplorasyon kombinasyonuna dayanarak oluşan şüphe neticesinde,[2] tümörden alınan hücrelerin mikroskop altında incelenmesiyle koyulur.[2] Tipik olarak bir adenokarsinomdur (bezler oluşturan veya mukus salgılayan bir kanser).[6]
Safra kanalı kanseri genellikle tanı anında tedavi edilemez.[1] Bu durumlarda palyatif tedaviler cerrahi rezeksiyon, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve stent prosedürler uygulanır.[1] Ortak safra kanalını ilgilendiren vakaların yaklaşık üçte birinde ve diğer yerlerde daha az sıklıkla tümör cerrahi müdahaleyle tamamen çıkarılabilir ve bu da iyileşme şansı sunar.[1] Cerrahi olarak çıkarma başarılı olsa bile genellikle kemoterapi ve radyasyon tedavisi önerilir.[1] Bazı durumlarda cerrahi müdahale olarak karaciğer nakli yapılmaktadır.[6] Ameliyat başarılı olsa bile 5 yıllık sağ kalım oranı genellikle %50'nin altındadır.[8]
Safra kanalı kanseri Batı dünyasında nadir görülen bir hastalıktır ve her yıl 100.000 kişide 0,5-2 kişide görüldüğü tahmin edilmektedir.[1][8] Karaciğer parazitlerinin yaygın olduğu Güneydoğu Asya'da oranlar daha yüksektir.[3] Tayland'ın bazı bölgelerinde oranlar yılda 100.000 kişi başına 60'tır.[3] Genellikle 70'li yaşlardaki kişilerde görülür; ancak primer sklerozan kolanjitli kişilerde sıklıkla 40'lı yaşlarda görülür [6] Batı dünyasında karaciğerde kolanjiyokarsinom oranları artış göstermiştir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j "Bile Duct Cancer (Cholangiocarcinoma) Treatment (PDQ®)–Health Professional Version". National Cancer Institute (İngilizce). 14 Mart 2018. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2019.
- ^ a b c d "Bile Duct Cancer (Cholangiocarcinoma) Symptoms, Tests, Prognosis, and Stages". National Cancer Institute (İngilizce). 5 Temmuz 2018. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2019.
- ^ a b c Bosman, Frank T. (2014). "Chapter Chapter 5.6: Liver cancer". Wild, Christopher P (Ed.). World Cancer Report. the International Agency for Research on Cancer, World Health Organization. ss. Chapter 5.6. ISBN 978-92-832-0443-5. 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2019.
|ad=eksik (yardım)
- ^ "NCI Dictionary of Cancer Terms". National Cancer Institute (İngilizce). 2 Şubat 2011. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2019.
- ^ "Biliary tract cancers: SEOM clinical guidelines". Clinical & Translational Oncology. 17 (12): 982-7. December 2015. doi:10.1007/s12094-015-1436-2. PMC 4689747
. PMID 26607930.
- ^ a b c d e "Cholangiocarcinoma". Lancet. 383 (9935): 2168-79. June 2014. doi:10.1016/S0140-6736(13)61903-0. PMC 4069226 . PMID 24581682.
- ^ "Thinking beyond Opisthorchis viverrini for risk of cholangiocarcinoma in the lower Mekong region: a systematic review and meta-analysis". Infectious Diseases of Poverty. 7 (1): 44. May 2018. doi:10.1186/s40249-018-0434-3. PMC 5956617 . PMID 29769113.
- ^ a b c "Biliary Tract Cancer: Epidemiology, Radiotherapy, and Molecular Profiling". American Society of Clinical Oncology Educational Book. American Society of Clinical Oncology. Annual Meeting. 35 (36): e194-203. 2016. doi:10.1200/EDBK_160831. PMID 27249723.
