Konstantine Martvileli
Konstantine Martvileli (Gürcüce: კონსტანტინე მარტვილელი), Konstantine Odişaria (კონსტანტინე ოდიშარია) olarak da bilinir, Gürcü araştırmacı ve gazetecidir. Müslüman Gürcülerin yaşadığı ve bugün Türkiye sınırları içinde kalan bölge üzerine yazılarıya tanınır.
Gazete yazılarında K. Martvileli (Kote Martvileli) imzasını kullanan Martvileli, Gürcistan'ın batısındaki Martvili kasabasında doğdu. 19. yüzyılın sonlarında Gürcü gazetelerinde muhabir olarak çalışmaya başladı. Gürcü Hayırsever Cemiyeti'ne (ქართული საქველმოქმედო საზოგადოება) üye oldu ve bu derneğin Ardahan şubesinin yetkili temsilcisi atandı. Gürcü Yardım Derneği adına Ardahan bölgesindeki Gürcü köylerini dolaştı. Bu dernek Birinci Dünya Savaşı sırasında zarar gören ailelere destek veriyor ve maddi yardım sağlıyordu. Bu geziler sırasında Martvileli, kendisinin verdiği bilgiye göre Ardahan'ın Orkızı köyünde, Otar Ben Şervaşidze'nin evinde, Şota Rustaveli'nin Vephistkaosani adlı eserinin 1436 tarihli yazmasıyla karşılaştı. Martvileli'nin verdiği bilginin dışında bir kayıt bulunmamakla birlikte, bu yazma Vephistkaosani'nin bilinen en eski yazması sayılmaktadır.[1]
Konstantine Martvileli, Tao-Klarceti bölgesine egemen olan Rusya İmparatorluğu'nun son döneminde, 1913-1918 arasında Ardahan bölgesine yaptığı gezilerle tanınır. Büyük bölümü Birinci Dünya Savaşı yıllarına denk gelen bu gezi sırasında Martvileli, bölgedeki köyleri tek tek dolaşmış, köylerin o tarihlerdeki adlarının anlamı ve nüfusun etnik yapısı üzerine bilgi vermiş, bu köylerdeki tarihi yapılardan söz etmiştir. Yazarın bu gezi notları, 1917 yılında Sakartvelo („საქართველო“) gazetesinin 216-234 nolu sayılarında yayımlanmıştır.[2][3] Martvileli'nin tespitleri, kendisinden sonra Ardahan bölgesindeki tarihi yapılar üzerine çalışmalara katkıda bulunmuştur.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Roin Malakmadze, Şuşana Putkaradze, Elza Putkaradze ve Şorena Putkaradze - İstanbul Gürcü Manastırından Yazılar (წერილები სტამბოლის ქართული სავანიდან), Batum, 2020, s. 113, 217-219". 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2024.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" ("არტაანის მხარეში"), Sakartvelo gazetesi, 3 Ekim 1917, sayı. 216". 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2022.
- ^ "Konstantine Martvileli, Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, s. 234". 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2021.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, ISBN 978-9941-478-17-8.