Koronal delik
Koronal delik, Güneş'in koronasının aşırı ultraviyole (EUV) ve yumuşak X-ışını görüntülerinde karanlık görünen bir bölgesidir, çünkü bu bölgedeki plazma çevreleyen koronaya göre daha soğuk ve daha seyrek bir yapıya sahiptir.[1] Adına rağmen, koronal delik Güneş'in koronasında gerçek bir fiziksel delik veya boşluk değildir. Karanlık, plazmayı doğrudan gezegenler arası uzaya yönlendiren ve güneş rüzgarının hızlı bileşenini üreten açık manyetik alan çizgilerini ortaya çıkarır. Bunlar, gezegenler arası uzaya açık manyetik alanların nüfuz ettiği nispeten soğuk ve seyrek plazmadan oluşur.[2] Bu, koronal deliğin bulunduğu yerde plazmanın sıcaklığının ve yoğunluğunun azalmasına ve gezegenler arası uzayda ölçülen ortalama güneş rüzgârının hızının artmasına neden olur.
Koronal delikler ilk olarak 1973 Skylab misyonunun yumuşak X-ışını görüntülerinde kesin olarak tanımlanmıştır, ancak yirminci yüzyılın başlarında tutulma fotoğrafları kutup bölgelerindeki karanlık bölgelere işaret etmişti.[3] Rutin haritalama artık tam disk EUV görüntüleyicileri ile yer tabanlı sinoptik manyetografları birleştirerek deliklerin gelişimini takip etmekte ve uzay hava durumu tahminlerine bilgi sağlamaktadır.[4]
Koronal deliklerden kaynaklanan hızlı güneş rüzgarı akımları, yavaş güneş rüzgarı akımlarıyla etkileşime girerek eşdönüşlü etkileşim bölgeleri (CIR) oluşturabilir. Bu bölgeler, Dünya'nın manyetosferi ile etkileşime girerek hafif ila orta şiddette jeomanyetik fırtınalar oluşturabilir. Güneş minimumları sırasında, CIR'ler jeomanyetik fırtınaların ana nedenidir.
Benzer madde(ler)
[değiştir | kaynağı değiştir]- Taçküre kütle atımı
- Güneş lekesi
- Güneş rüzgârı
- Solar döngü
- Helyosfer
- Solar and Heliospheric Observatory
- Parker Güneş Sondası
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Cranmer, Steven R. (2009), "Coronal holes", Living Reviews in Solar Physics, 6 (1), s. 3, Bibcode:2009LRSP....6....3C, PMC 4841186
, PMID 27194961
- ^ Freedman, Roger A. ve William J. Kaufmann III. "Yıldızımız Güneş." Evren. 8. baskı. New York: W.H. Freeman, 2008. 419–420. Baskı.
- ^ Krieger, A. S.; Timothy, A. F.; Roelof, E. C. (1973), "A coronal hole and its identification as the source of a high velocity solar wind stream", Solar Physics, 29 (2), ss. 505-525, doi:10.1007/BF00150828
- ^ Kennewell, John; McDonald, Andrew. "Koronal Delik Nedir?". Avustralya Hükümeti Meteoroloji Bürosu.
