Kristal Gece
| Kristal Gece | |
|---|---|
 | |
| Bölge | Danzig Serbest Şehri, Nazi Almanyası |
| Tarih | 9-10 Kasım 1938 |
| Hedef | Yahudiler |
Saldırı türü | Pogrom, yağmalama, kundaklama |
| Ölü | 91+ |
| İşleyenler | Sturmabteilung, Alman siviller |
Kristal Gece veya diğer bilinen adıyla Kırık Camlar Gecesi (Almanca: Kristallnacht), 1938'de 9 Kasım'ı 10 Kasım'a bağlayan gece, Nasyonal Sosyalist Parti idaresi tarafından düzenlenen ve Yahudiler'e ait ev, iş yeri ve sinagoglara yapılmış kanlı ve ölümcül saldırıların gerçekleştiği gecenin adıdır.
O gece gerçekleşen yağma eylemleri sırasında ev, işyeri ve ibâdethanelerin tuz buz olmuş camları her yere saçılmış ve o meşûm gece ve o gecede yaşanan olaylar, halk arasında "kristal gece" şeklinde hatırlanır olmuştur. Olayların "resmî" asıl ismi, Almanca "Novemberpogrom", yâni "Kasım Kıyımı"dır.
"Kasım Kıyımı" adı verilen süreçte, 7 ile 13 Kasım 1938 arasında toplam 400 kişi öldürüldü. 1400 sinagog, Yahudilere ait çok sayıda dinî veya sivil toplantı mekânı, binlerce işyeri, dükkân, ev ile birlikte Yahudi mezarlıkları talan ve yağma edildi.[1] 10 Kasım'dan sonra 30.000 Yahudi, toplama kamplarında gözaltına alındı, yüzlercesi bu kamplarda ya da kamplarda gördükleri muamelenin etkileri sonucu öldü.
"Kasım Kıyımı", 1933'te başlayan Yahudi düşmanlığının düzenli bir takibe dönüşmesinin başlangıcı olarak kabul edilir. Olaylar, 3 yıl sonrasında da Yahudi Soykırımı'na dönüştü. Bu süreçte "Kasım Kıyımı", Yahudi Soykırımı'nı hazırlayan temel olaylar arasında kabul edilir.
Olayların perde arkası
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu saldırıların gerekçesi Paris'te meydana gelen bir suikasttı. 1938'de Almanya ülkede yaşayan 17 bin Polonyalı Yahudi'yi sınır dışı etti. Polonya tarafından da ülkeye kabul edilmeyen bu kişiler iki ülke arasında sıkışıp kaldı, çoğu soğuk, açlık ve hastalıktan yaşamını yitirdi. Bu kaderi paylaşanların arasında kendi ailesinin de bulunduğunu öğrenen 17 yaşındaki Herschel Grynszpan, Paris'teki Alman Büyükelçiliği'ni basarak karşısına ilk çıkan kişi Konsolos yardımcısı Ernst vom Rath'ı vurdu. Hitler'in sağkolu Goebbels, bunun planlanarak düzenlenmiş bir Yahudi komplosu olduğunu öne sürerek Alman ırkının öcünü alması gerektiğini konuşmalarında halka empoze etti. Yahudilere karşı arada sırada yapılan saldırıları öven Goebbels, partisinin bu tür saldırı girişimlerinin olmayacağını, ancak bu tür olayların olması halinde asla müdahale edilmeyeceğini basın yoluyla duyurdu. Sivil ajanların da halkı kışkırtmasıyla Kasım'ın 9'unu 10'una bağlayan gece kanlı saldırılara göz yumuldu. Polis ve itfaiye olaylara kasıtlı olarak müdahale etmedi. Olaylar yer yer 13 Kasım'a kadar sürmüştür.
Olaylar pek çok ülkede tepkiyle karşılandı. ABD, 14 Kasım günü büyükelçisini Berlin'den geri çekti.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Herbert Schultheis, Die Reichskristallnacht in Deutschland nach Augenzeugenberichten, Rötter Druck und Verlag GmbH, Bad Neustadt a. d. Saale, ISBN 978-3-9800482-3-1
- ^ "Prof. Dr. Meier Schwarz'ın Zukunf-braucht-erinnerung.de başlıklı internet sitesinde yayınlanan makalesi". 9 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
