Kudüs Kuşatması (1834)
| 1834 Kudüs Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Filistin isyanları | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
.svg){kind=small} Mısır Eyaleti | Güney Suriye isyancıları | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Kavalalı İbrahim Paşa Reşad Bey | |||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| ~12.000 | ~20.000 | ||||||
1834 Kudüs Kuşatması, Mısır valisi Kavalalı İbrahim Paşa'nın Osmanlı Suriye'sine girmesinin ardından, bölgedeki Arap köylülerine askeri zorunlu hizmet talebinde bulunmasıyla patlak veren Filistin'deki köylü isyanı sırasında gerçekleşti. Kuşatma, yerel Arap köylü isyancılar tarafından Mısırlı yaklaşık 2.000 askerden oluşan bir garnizona karşı başlatıldı ve 21 Mayıs'ta başladı, İbrahim Paşa'nın ana kuvvetlerinin 7 Haziran'da gelmesine kadar sürdü. İsyancı takviyelerin ezici yenilgisi ise 9 Haziran'da İbrahim Paşa'nın liderliğinde gerçekleşti.
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]İsyancıların gelişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaklaşık 6-7 bin isyancı güç, Kudüs'ü Mısır eyaletinden almak amacıyla Hebron'dan Kudüs'e doğru ilerledi. O sırada şehirde yaklaşık 2.000 askerden oluşan bir garnizon vardı ve İbrahim Paşa ana kuvvetleriyle birlikte Yafa'daki karargâhında bulunuyordu. Kudüs'teki Paşa'nın askerleri şehir kapılarını kapattı ve ilk saldırının beklenildiği Yafa Kapısı'na 500-600 asker yerleştirdi.
22 Mayıs'ta 1.000 asker, isyancılarla açık alanda çatışmak için şehirden dışarı çıktı, ancak çatışma gerçekleşmedi. Lifta köyünü yağmaladıktan sonra şehre geri döndüler. O gece, surların dışından yoğun ateş açıldı. 26 Mayıs'ta kuşatma başladı ve şehre yiyecek ya da su girişi kesildi. Savunmacıların iki topu vardı ve saldırıları dağıtmak için bu topları surlar boyunca hareket ettirmekteydi.
Deprem
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Mayıs öğleden sonra, bölgede artçı sarsıntılarla birlikte iki deprem gerçekleşti ve gece yarısından sonra da güçlü depremler meydana geldi. Deprem sonucunda, Mescid-i Aksa'nın dış duvarlarından bir kısmı, birkaç ev ve bazı minarelerin tepeleri çöktü. Ancak isyancılar ateş etmeye devam ettiler. Ertesi gün yeniden sarsıntılar yaşandı.
İsyancı saldırısı
[değiştir | kaynağı değiştir]28 Mayıs'ta isyancılar saldırı başlattı ancak geri püskürtüldüler. Kuşatma altındaki şehirde yiyecek ve yakıt sıkıntısı hissedilmeye başlandı. Dört gün sonra, 1 Haziran gece yarısından sonra Mısır garnizonu aniden kaleye çekildi. Ertesi gece, askerler kısa bir karşı saldırı gerçekleştirdi, ancak tekrar kaleye çekildiler. Bu sırada isyancılar şehre girerek dükkânları yağmaladılar. 4 Haziran itibarıyla şehir, kale hariç, isyancıların kontrolündeydi.
7 Haziran'da Kavalalı İbrahim Paşa, bir alay ve altı top eşliğinde Yafa üzerinden üç gün üç gece boyunca savaşarak ilerleyerek şehre ulaştı. 9 Haziran'da, Kudüs'ün kuzeyinde, 2.000 süvari ve 4.000 piyadeden oluşan Mısır Eyaleti kuvvetleri, Nablus'tan yaklaşan isyancılarla çatıştı. Çatışmada 1.500 isyancı öldü ve 11 isyancı esir alındı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Palestine Exploration Fund Quarterly Statement April 1911 - Pro. R. A. Stewart Macalister. Gleanings from the minutebooks of the Jerusalem Literary Society. From meeting 28 March 1851. Miss Nicolayson. "The Revolt and Earthquake of Jerusalem 1834." p. 89. "and, some of them fleeing into the Jewish Quarter, the soldiers carried on the work of plunder there also, and completely stripped the Jews, their homes, and even their synagogues."
- Palestine Exploration Fund Quarterly Statement April 1911 - Pro. R. A. Stewart Macalister. Gleanings from the minutebooks of the Jerusalem Literary Society. From meeting 28 March 1851. Miss Nicolayson. "The Revolt and Earthquake of Jerusalem 1834."pp. 83–89